Sinds 2018 wordt er onder leiding van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport door de Rijksoverheid gewerkt aan de ontwikkeling van de Maatschappelijke Diensttijd (MDT). Hierin kunnen jongeren tussen de 14 en de 27 jaar hun talenten ontdekken en iets voor een ander doen. Vanuit SFNL zijn we vanaf 2019 betrokken bij MDT en werken we momenteel hard aan de duurzame doorontwikkeling van het programma. Inmiddels hebben ruim 60.000 jongeren in Nederland al een variant van MDT gedaan, zijn er ruim 1800 organisaties aangesloten en zijn er ruim 160 verschillende MDT-projecten in meer dan 250 gemeenten. En in het regeerakkoord dat afgelopen week is gepresenteerd is aangekondigd dat MDT de komende jaren ook nog eens wordt uitgebreid! Een mooi moment om eens even terug te blikken op het afgelopen jaar en vooruit te kijken naar 2022. En met wie beter dat te doen dan met Jacqueline de Jager, programmadirecteur van MDT.
Hoe zou je 2021 omschrijven?
Ik zou 2021 omschrijven als een roerig jaar. We begonnen in een lockdown en eindigen nu ook weer in een lockdown. En daar zat natuurlijk nog van alles tussen het afgelopen jaar. Ik vond het echt een uitdaging om daar een weg in te zoeken en iedereen ook mentaal gezond te houden. Daarom ben ik ook op zoek gegaan naar manieren hoe we elkaar nog wel fysiek konden ontmoeten en dat heeft me toch ook weer wat opgeleverd. Ik heb namelijk leren wandelen en echt de mooiste plekjes in Nederland ontdekt. Dat voelde in dit rare jaar als een cadeautje. Net als dat ik door het vele thuiswerken meer tijd met mijn gezin heb kunnen doorbrengen.
Voor MDT was de grootste uitdaging om vanuit de startup fase uit te breiden naar het MDT-netwerk dat er nu staat en tegelijkertijd te zorgen dat dat flexibel en beheersbaar blijft. Ik denk dat we daar zeker in geslaagd zijn. En dat is echt een compliment voor iedereen in het MDT-netwerk. Iedere keer hebben ze zich weer aangepast aan de maatregelen die er waren. Want het was juist ook voor de doelgroep waarvoor we het doen, de jongeren, echt een heftig jaar. Gelukkig mochten kwetsbare jongeren in ons programma elkaar fysiek blijven ontmoeten. Dat deed niet alleen iets voor henzelf, maar ook voor bijvoorbeeld de eenzaamheid van een ander. Bijvoorbeeld bij projecten die zich inzetten voor jonge statushouders of eenzame ouderen. Die combinatie en wederkerigheid was echt een gouden greep.
Waar ben je het meest trots op als je terugkijkt naar 2021?
Op de wendbaarheid en flexibiliteit van het netwerk. Vanuit MDT hebben we gefaciliteerd dat er snel subsidie kwam voor een aantal grote uitdagingen die de coronasituatie met zich meebracht. Het netwerk heeft toen razendsnel geschakeld om te kijken wat MDT kon betekenen voor jongeren die kampen met eenzaamheid, leerachterstanden, een gebrek aan stageplekken. Maar ook jongeren die de dupe zijn geworden van de toeslagenaffaire. Ik ben er echt trots op hoe we dat allemaal voor elkaar hebben gekregen en de manier waarop dat is gegaan. De kracht zit namelijk in het kijken naar de behoefte van de gebruiker. Dat geldt voor de jongere, maar ook voor bijvoorbeeld gemeenten. Die kregen vanuit de overheid heel veel geld, maar wisten ook niet goed hoe ze dat het beste konden inzetten. Wij hadden al een netwerk staan, waardoor we snel konden starten met de speciale coronaronde ‘Perspectief voor de Jeugd’. De financiering voor deze ronde kwam deels van MDT en deels van incidenteel geld dat beschikbaar was gesteld voor gemeenten. Dezelfde flexibiliteit hebben we getoond voor scholen die geen stageplekken konden vinden, ook een groot probleem in coronatijd. Het maakt me trots dat wij dat voor elkaar hebben kunnen krijgen.
Wat wil je meenemen naar 2022?
Ik hoop dat we de werkwijze die we bij MDT implementeren nog veel verder door kunnen trekken op andere thema’s. Ik geloof er namelijk echt in dat de oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen vanuit de samenleving zelf moet komen, vanuit de gebruikers. Dan weet je zeker dat de inhoud goed is. MDT is daar een mooi voorbeeld van. Bij ons staat de jongere echt centraal. Maar op andere thema´s zien we het nog te weinig. Als we onze methodiek kunnen door ontwikkelen, heb je echt een showcase, ook voor andere onderwerpen. Ik zou het geweldig vinden als MDT als vliegwiel gebruikt kan worden om andere uitdagingen aan te pakken. En dat is zeker geen gemakkelijke opgave, want je hebt ook de private sector nodig. Ik hoop echt dat we in 2022 hierop door kunnen pakken en de Kamer mee kunnen nemen en een balans kunnen vinden.
Waar maak jij je zorgen over voor komend jaar?
Je merkt dat iedereen wel wil doorpakken, maar je merkt ook dat er gewoon te veel tegelijk gebeurt en dat we nog in een pandemie zitten. Dat maakt het heel moeilijk om veranderingen echt stevig neer te zetten binnen de overheid. Terwijl dit juist ook hét moment is om met elkaar te kijken hoe we tot nieuwe oplossingen kunnen komen. Daar wordt eigenlijk te weinig tijd voor genomen en dat is echt zonde. Daar zit dus wel een zorg voor 2022: we denderen in Nederland maar door en kijken niet goed hoe iets zo doelmatig en doeltreffend mogelijk opgezet kan worden. Binnen MDT is dit ook één van de grootste uitdagingen. Hoe kunnen we onze vernieuwende aanpak zo goed mogelijk borgen in het huidige systeem.
Waar kijk je naar uit in 2022?
Ik kijk ernaar uit om echt iets unieks te creëren dat nog verder toegepast kan worden. We zijn daarvoor bezig met een aanzet voor een model voor publiek-private samenwerking dat echt een katalysator kan zijn. Daarin werken we toe naar een duurzaam zelfstandig MDT dat breed maatschappelijk gedragen wordt door publieke en private partners, waarbij elke sector kijkt wat voor hen van waarde is, daarop insteekt en dat adapteert, financiert en ontwikkelt. Dan staat iedereen in zijn kracht vanuit zijn eigen waarde en invalshoek. Bovendien is financiering vanuit het Rijk dan alleen nog maar een vangnet van wat er niet financierbaar is vanuit het concept. Ik denk echt dat er dan nog maar heel weinig overblijft, dus volgens mij is dit dé manier om de MDT-methodiek in de maatschappij te krijgen.
Wat is jouw wens voor 2022?
Mijn wens is dat MDT echt voor alle jongeren in Nederland toegankelijk wordt. Daarvoor is iedereen nodig, van gemeenten tot aan bedrijven, van het onderwijs tot aan filantropische fondsen. MDT moet van iedereen worden. Ik vind het heel fijn om op deze uitdaging met Social Finance NL samen te werken. Het smeden van publieke-private samenwerking is wat jullie doen. Maar uiteindelijk kunnen we het alleen maar met elkaar. En daarom mijn oproep aan iedereen: geloof je net als ik in MDT, doe dan mee! Kijk op organisaties.doemeemetmdt.nl, neem contact op met mij, of bel Rob, Lisa of Laura van Social Finance NL. Zij kunnen je precies vertellen hoe we samenwerken aan dé oplossing voor jongerenparticipatie in Nederland!
