Volgens podcastgast Annemieke Roobeek, dé manier van (samen)werken die we nodig hebben om maatschappelijke vraagstukken aan te pakken. Annemiek is niet alleen bestuursvoorzitter van Social Finance NL en directeur van GrwNxt en MeetingMoreMinds, maar ook hoogleraar Strategie en Transformatie management. Een expert op het gebied van ecosystemen dus. Deze omschrijft ze een netwerken van netwerken van heel diverse partijen, publiek én privaat, rondom een heel groot vraagstuk. “En daarom is sociale impact alleen te realiseren wanneer je in staat bent om ecosystemen op te bouwen.” Een heldere boodschap en iets waar we bij Social Finance NL zelf ook echt in geloven en hard aan werken.
Maar zo’n ecosysteem ontstaat niet vanzelf. Een ecosysteem in de natuur, een biologisch ecosysteem, dat ontstaat vanzelf. Een business ecosysteem waar we het hier over hebben, wordt gecreëerd. Dat gaat wel wat verder dan even een paar mensen bij elkaar zetten, vertelt Annemieke. Je moet een sociaal architect hebben die nieuwe combinaties van mensen, middelen en partijen maakt. Dat is ook rol die we bij Social Finance NL proberen in te nemen als het gaat om het ecosysteem rondom het financieren van maatschappelijke vraagstukken. Een ecosysteem is dus niet hetzelfde als een netwerk. Een netwerk bestaat namelijk vaak uit dezelfde type bedrijven, terwijl het in een ecosysteem juist gaat om de diversiteit aan partijen. Eigenlijk een verzameling aan verschillende netwerken en mensen daar omheen dat met elkaar echt een ‘gesamtkunstwerk’ wordt, zoals Annemieke dat mooi noemt.
Vanuit purpose en diversiteit
Maar hoe bouw je nu precies zo’n ecosysteem? Annemieke legt uit dat dit begint bij de purpose: waarom doen we dit en waar gaan we voor? Dat staat centraal en daar committeer je aan met afspraken op basis van vertrouwen, eerlijkheid en transparantie. Dus niet meer van die enorme dichtgetimmerde contracten die er alleen toe doen als het misgaat. Nee, wat moet je doen om te zorgen dat het slaagt? Daar moet de aandacht naartoe. Daarvoor heb je mensen nodig met dezelfde mindset. Die kunnen uit heel veel verschillende hoeken komen, maar ze moeten wel diezelfde uitdaging zien en met de juiste waarden ernaar kijken. Juist in ecosystemen kun je met diversiteit aan de slag. Iets waar in de huidige maatschappij ook steeds meer behoefte aan is. Annemieke pleit er dan ook voor om naar andere organiseerwijzen te kijken en andere organiseerprincipes toe te passen. “Ons kent ons levert niets aan vernieuwing op. Dat kennen we nu wel. Juist die diversiteit in ecosystemen geeft alle mogelijkheden voor vernieuwing, andere gezichtspunten en versterking van maatschappelijk draagvlak.”
Investeer in ecosystemen
Helaas wordt nog veel te weinig onderkent hoeveel je moet puzzelen, creëren, combineren, aftasten, bij elkaar moet brengen, etc. Dat zijn allemaal kwalitatieve elementen die steeds belangrijker worden, omdat ze het fundament bestendig maken, benadrukt Annemieke. Alleen wordt er (nog) niet genoeg geld uitgetrokken voor het bouwen van dat kwalitatieve fundament – het ecosysteem. Iedereen gaat voor de quick win met een cijfertje onder de streep. Maar daar heb je volgens Annemieke niks aan, want dat is geen sociaal construct. “En de grote maatschappelijke vraagstukken kunnen we nu niet meer oplossen door de verkokerde overheden, maar ook niet meer via de individuele bedrijven. Het wordt dus hoog tijd dat met name de overheid interdisciplinair extra middelen gaat vrijmaken voor het bouwen van ecosystemen.”
De Webber
Een belangrijk onderdeel van een ecosysteem is wat Annemieke een ‘webber’ noemt. Dat is de ultieme connector, dus degene die echt verbinding maakt tussen de inhoud van het vraagstuk en een partij. Degene die inhoudelijk én operationeel aan de bal is. Een webber heeft meestal wel zijn of haar sporen verdient als een hele goede netwerkende, verbindende persoon. Bovendien is een webber degene die zorgt dat er gede-escaleerd wordt, want hij of zij staat direct in contact met de top, maar heeft ook het mandaat om dingen samen op te lossen met degenen in het ecosysteem. Daarom is zo’n rol volgens Annemieke juist voor de overheid zo interessant. Want het maakt de manier van werken veel vloeiender en horizontaler in plaats van ‘stop and go’.
Samen verder bouwen
Het ecosysteem van het financieren van maatschappelijke vraagstukken, past bij de huidige dynamische tijd, legt Annemieke uit. We hebben zoveel complexe maatschappelijke vraagstukken, dat je niet meteen klip en klaar de uitkomst, het resultaat, kunt aangeven. Een gewone lening is niet meer toereikend, dus is het logisch dat je met nieuwe instrumenten komt. Helaas klampt de gevestigde orde zich nog heel vaak vast aan wat ze kennen in plaats van verder te kijken wat er nog meer mogelijk is. Filantropie kan daar zeker ook een rol in spelen volgens Annemieke. Er zit namelijk nog een enorme pot aan onbenut potentieel in vermogensfondsen om mee te investeren. “Als zij actief mee gaan doen in het ecosysteem, in plaats van alleen het laatste stukje rendement inzetten in impact investeren, kunnen we nog meer stappen zetten om echt impact te maken.”
En dat geldt natuurlijk ook voor alle andere partijen om ons heen: samen kunnen we maatschappelijke uitdaging duurzaam en effectief oplossen. Doe jij ook mee?
Luister hier naar de podcast.
