Uit onderzoek van de Volkskrant blijkt dat goede doelen hun inkomsten uit particuliere fondsenwerving snel achteruit zien gaan. Zo verloor het Wereld Natuurfonds in 2018 ruim 63.000 leden. Ook al komt het niet als een verrassing dat het steeds moeilijker wordt om steun voor het goede doel te vinden. Een antwoord op de vraag ‘wat te doen’ is nog niet gevonden. Als ik een voorzet mag geven; ga ondernemen!
De media staan er sinds enkele dagen vol van. “Grote goede doelen verliezen snel de steun van trouwe donateurs” kopt de Volkskrant. Deze conclusie trekken zij uit het jaarlijkse onderzoek van de Volkskrant naar de opbrengsten uit eigen fondsenwerving van de 25 grootste goede doelen. Het tweejaarlijks onderzoek ‘Geven in Nederland’ liet eerder ook al zien dat gevers minder loyaal worden. En ook de branchevereniging Goede Doelen Nederland bevestigt het. Margreet Plug, waarnemend directeur in de Volkskrant: “Voor onze leden is het lastiger om nieuwe donateurs voor langere tijd aan zich te binden. Met name de jongere generatie wil anders betrokken worden en anders verbonden zijn met maatschappelijke doelen”.
Het ziet er naar uit dat deze trend niet snel verandert. Dus moeten goede doelen hierop inspelen. Mijn idee: ontwikkel nieuwe modellen, heb meer focus op de resultaten, laat je daarop afrekenen. Oftewel: ga ondernemen!
Ondernemen versus goed doen
Toen ik vijftien jaar geleden mijn carrière in de goededoelensector begon, was het duidelijk dat ondernemen en rendement maken voorbestemd waren voor bedrijven. Goede doelen waren er om de wereld te redden. In de praktijk was het natuurlijk niet zo zwart-wit, maar de rollen waren duidelijk en de werelden gescheiden. Ondernemen kwam niet voor in de wereld van goed doen. De afgelopen jaren is hierin gelukkig wel veel veranderd. De grenzen zijn vager geworden en de goede doelen steeds ondernemender. Wat mij betreft is nu de tijd daar om door te pakken.
‘De nieuwe donateur’ wil geven voor bewezen impact
Waar ondernemen en rendement jarenlang besmeurde woorden waren in de non-profitsector, zien we nu steeds meer goede doelen deze kant op bewegen. De behoefte bij goede doelen om te sturen op maatschappelijk rendement neemt toe. Ze worden hierin gesteund door technologische ontwikkelingen als big data en blockchain. Hierdoor wordt het makkelijker om resultaten en impact te meten en ontstaan er mogelijkheden voor nieuwe (business)modellen waarbij maatschappelijk rendement centraal komt te staan. Precies waar de ‘nieuwe donateur’ om vraagt. Millennials willen tot in detail weten hoe hun donatie bijdraagt aan het doel. En de groeiende groep van impact investeerders, waar ook steeds meer vermogensfondsen zich bij aansluiten, gaat nog een stap verder en wil daarnaast ook weten welk maatschappelijk en financieel rendement hun investering.
Overheid ook aan boord
En als klap op de vuurpijl is ook de overheid overtuigd geraakt van de kracht van het ondernemerschap en de focus op resultaten om op grote schaal maatschappelijke uitdagingen aan te gaan. Onlangs nog heeft Staatssecretaris van Ark in het FD de gemeenten opgeroepen om vaker gebruik te maken van resultaatfinanciering en Social Impact Bonds.
Leer van anderen
Gelukkig staan de goede doelen er niet alleen voor. De benodigde financiële kennis, focus op resultaten en businessmodellen kunnen ze afkijken van bedrijven. De vele social enterpreneurs die we in Nederland kennen, kunnen ze laten hoe die nieuwe modellen ingezet kunnen worden voor een betere maatschappij. En ook de vijftien Social Impact Bonds die sinds 2014 in Nederland zijn geïntroduceerd zijn een bron van inspiratie.
Resultaatfinanciering combineert financiële en maatschappelijk rendement
De nieuwe donateur wil haar geld dus op een andere manier inzetten voor goede doelen dan “vroeger”. Zij hebben minder met het traditionele geefmodel, maar zijn wél bereid te investeren in nieuwe businessmodellen die bewezen impact opleveren. De investeerder verwacht daar wel rendement voor terug. Een veel gehoorde reactie daarop is dat het werk van goede doelen niet uit te drukken is in financieel rendement. Een reactie die wellicht deels waar is, maar geen reden is om niet te denken in termen van rendement. Bij het bestrijden van eenzaamheid bij ouderen, of het vergroten van de zelfredzaamheid van vluchtelingen is het inderdaad lastig om eenvoudig de financiële baten inzichtelijk te maken, maar er wordt wel degelijk maatschappelijk rendement gerealiseerd en ook dat kun je waarderen. Bij de Social Impact Bonds (SIB) die wij bij Social Finance NL ontwikkelen, wordt vaak gezocht naar een combinatie van financieel en maatschappelijk rendement.
Outcomes Fund
Een mooi voorbeeld is het Outcomes Fund van de provincie Noord-Brabant. De provincie ziet sociaal ondernemerschap als een belangrijke manier om de kloof tussen rijk en arm te dichten en te werken naar sociale inclusie. Juist omdat sociale ondernemers naast financiële waarde minstens even veel maatschappelijke waarde realiseren. Voorbeelden van resultaten waarop wordt uitbetaald binnen het Brabant Outcomes Fund zijn arbeidstoeleiding bij vluchtelingen, maar ook een toegenomen zelfredzaamheid voor mensen met een beperking.
Businessmodellen en resultaatfinanciering
In deze ontwikkeling zie ik grote kansen voor goede doelen, mits zij hun activiteiten hierop kunnen aanpassen. Natuurlijk is het niet voor elk goed doel weggelegd om meteen een sociaal ondernemer te worden of hun activiteiten in een resultaatfinanciering vorm te geven. Maar er valt te leren van de voorbeelden die er zijn. Eén ding is zeker: de manier waarop goede doelen in de toekomst hun werk doen, gaat veranderen. Waar vroeger geefgeld de motor van social change was, gaan businessmodellen en resultaatfinanciering een steeds belangrijkere rol spelen.
Krachten bundelen
De millennials, overheid en een groeiende groep impact investeerders zijn al aan boord. En nu ook de traditionele donateur steeds minder geneigd is om goede doelen te steunen, lijkt de tijd daar voor goede doelen om de kansen van een ondernemende aanpak serieus te onderzoeken. Steeds meer organisaties hebben de beweging naar nieuwe businessmodellen en financiering op resultaten ingezet. Wat mij betreft is het tijd om de krachten te bundelen en deze beweging in de volgende versnelling te zetten.
Social Finance NL werkt met de overheid, impact investeerders, goede doelen en alle andere partners hard aan een ecosysteem waarin duurzame financieringsmodellen voor maatschappelijke impact gemeengoed worden. Doe je mee?
Meer weten over de mogelijkheden voor goede doelen? Ik ga graag met je in gesprek. Je kunt mij bereiken via rob.peelen@socfin.nl of 06-13491932.
