Social Finance NL heeft als missie om kapitaal en talent te mobiliseren voor maatschappelijke impact. Juist nu en na deze coronacrisis is het belangrijk dat we ons meer gaan richten op maatschappelijke waarde. In een serie artikelen neemt Björn Vennema je graag mee in onze visie hierop voor de samenleving als geheel en in verschillende domeinen.
Langzaam voert het gesprek van de dag ons van de ‘intelligente lockdown’ naar de ‘intelligente opening’, waarbij sectoren wellicht weer geopend kunnen worden. En waarbij mensen weer aan het werk kunnen. Maar ondanks alle maatregelen van de overheid is het duidelijk dat deze gezondheidscrisis ook een economische crisis teweeg brengt. In Nederland was er een gigantische toeloop voor alle noodmaatregelen van het kabinet, maar gezien het aantal aanvragen voor WW-uitkeringen zijn deze niet toereikend.
Even terug: maatschappelijke waarde
In de introductieblog schreef ik al dat één van de problemen zit in het feit dat we niet (voldoende) meewegen wat er maatschappelijke waarde toevoegt. Daardoor is de prijs voor een arbeidsplaats hetzelfde, onafhankelijk van hoe ver die persoon van de arbeidsmarkt af staat. Maar er is ook onvoldoende ruimte voor de mensen die op cruciale plekken in onze maatschappij waarde toevoegen, veelal de mensen die werken in wat we nu als vitale beroepen hebben benoemd. Deze twee cruciale onderdelen zullen we in onze arbeidsmarkt moeten oplossen om te komen naar een duurzame arbeidsmarkt, waarin iedereen meedoet.
Het kan wel
Voor de uitbraak van het coronavirus ging het (schijnbaar) fantastisch op de arbeidsmarkt. Zo goed zelfs dat er tekorten ontstonden en meer ruimte kwam voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Tegelijkertijd verliezen die groepen nu weer als eerste hun baan. Deze doelgroep begint vaak al met een achterstand, terwijl dit helemaal niet nodig is. Neem het bedrijf Ctalents, dat mensen met een zintuiglijke beperking aan het werk helpt. Dit vergt vaak iets meer ondersteuning van werknemer én werkgever, vooral omdat het nieuw is. Want er zijn heel veel arbeidsplekken waar die doelgroep prima kan functioneren maar nu niet terechtkomt.
Geen marktwerking, maar marktfalen
Nobelprijswinnende econoom Joseph Stiglitz schreef in zijn meest recente boek ‘The true wealth of a nation is measured by its capacity to deliver, in a sustainable way, high standards of living for all of its citizens’. Terwijl we juist daar falen. Mensen die een extra zetje (en dus kosten) nodig hebben komen vaak achteraan de lijst. Nu kan je dat als marktwerking bestempelen, maar in mijn ogen is dat juist een stuk marktfalen. Terwijl de maatschappelijke waarde die we realiseren wanneer deze mensen meedoen in de maatschappij gigantisch is. Niet alleen minder uitkeringen, maar ook minder zorg en een verlichting op de omgeving is vaak het resultaat.
Bredere blik op arbeid nodig
De problemen zijn niet nieuw, ze komen slechts nog meer aan het licht in een crisis als deze. Gelukkig zijn er ook oplossingen. Die oplossingen vergen wel een bredere blik op arbeid. Het gaat namelijk niet alleen over werk of geen werk, uitkering of geen uitkering. Maar ook bijvoorbeeld ook om een integrale maat zoals de ervaren gezondheid van een persoon te nemen. Door initiatieven te betalen op basis van de waarde die ze toevoegen, in plaats van het resultaat alleen (een baan), kunnen we deze maatschappelijke waarde meenemen en het business model van een bedrijf als Ctalents gelijk trekken met die van traditionele uitzendbureaus. Zodat de meest kwetsbaren niet meer achteraan hoeven te sluiten en iedereen een gelijke kans krijgt om mee te doen. Met Social Impact Bonds hebben we laten zien dat dit kan, maar nu moeten we resultaatfinanciering nog onderdeel maken van beleid om het voor de hele arbeidsmarkt toepasbaar te maken.
Impact-gewogen balans voor bedrijven
Waar voor resultaatfinanciering vooral een transformatie bij de overheid nodig is, moeten ook werkgevers het belang van impact sterker meenemen. Een belangrijke stap die daarvoor gezet zal moeten worden, is die van een impact-gewogen balans voor bedrijven. Een initiatief waar onder andere aan de Harvard Business School hard aan wordt gewerkt. Dit reikt verder dan het thema arbeid, maar biedt de mogelijkheid om op de balans mee te gaan wegen in hoeverre de diversiteit binnen een organisatie aanwezig is, hoe de inkomensverschillen zijn en of er voldoende ruimte is voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Door impact toe te voegen aan onze reguliere verantwoordingscyclus, creëren we de broodnodige prikkel voor organisaties om niet alleen naar de financiële kant van hun organisatie te kijken, maar ook naar hun maatschappelijke impact.
Urgenter dan ooit
Het is de afgelopen tijd duidelijk geworden dat we afhankelijk zijn van de fantastische mensen in vitale beroepen. Maar er is meer nodig dan bewustzijn, of ludieke klapacties. Het vraag om een transitie in ons systeem. Waarin mensen die belangrijk zijn voor onze maatschappij ook echt belangrijk zijn, en mensen met een ogenschijnlijke afstand tot de arbeidsmarkt een plek hebben. Het kan niet meer zo zijn dat we wachten tot de economie weer opbloeit voor we naar dit vraagstuk om kijken. Die transitie is nu nodig, zodat in de wereld na corona iedereen kan meedoen.
Lees ook deel 1 en deel 3 in deze reeks over maatschappelijke waarde in en na de corona crisis
