Het impactnieuws in deze aflevering:

• How Kamala Harris’ and Donald Trump’s Policies May Impact Businesses
• Aantal fastfoodrestaurants in tien jaar met de helft toegenomen
• Volvo breekt duurzaamheidsbelofte, verkoopt ook na 2030 hybride auto’s
• Liefdadigheidsfonds G-Star weggegeven aan Wilde Ganzen
• Statushouder Pouya dolblij dat hij wordt opgeleid tot monteur: ‘Als ik het niet versta zeg ik sorry’
• Zorgen over schrappen maatschappelijke diensttijd. Afschaffen vormt zelfs een risico voor de sociale cohesie

Ruben: Speelt de impacteconomie een rol in de Amerikaanse verkiezingen? En waarom is de afschaffing van Maatschappelijke Dienstheid een slecht idee?

Welkom bij Money Matters, de podcast voor al je impactnieuws. We nemen je mee door het landschap van impact investeren en we praten je bij over de impacteconomie. Waar gaat het goed? Wat kan er beter? Dat bespreken we in Money Matters, een podcast van Social Finance NL in samenwerking met Circl – ABN AMRO.

Hoi, leuk dat je luistert. Ik ben Ruben en vandaag zit ik in de studio met co-host Jamie Goewie.

Jamy: Goedemiddag. Dank voor de uitnodiging.

Ruben: Leuk dat je er weer bent. Ja, we hebben je gemist.

Jamy: Dat hoor ik vaker.

Ruben: Partner van Shaping Impact Group, een impact investor en bestuurslid bij het Oranje Fonds.

Jamy: Ja, dat ben ik. Ik ben ook moeder en vriendin van heel veel mensen.

Ruben: Daar gaat een andere podcast over, we moeten door. We gaan het hebben over het nieuws van de afgelopen weken. Dat gaan we doorspreken. Maar voordat we er zover zijn, beginnen we altijd met de Luisteraarsvraag.

Ruben: Vorige aflevering hadden we het over ASN, die alle aandelen in de kledingindustrie verkocht. En nu hebben we een vraag binnengekregen van iemand die graag anoniem wil blijven en die is als volgt. Ik las dat de markt voor de verzameling van tweedehands kleding helemaal vastloopt door overvolle voorraden. Hoe kan ik mijn kleding het beste recyclen en hoe kunnen we samen de kledingsector verduurzamen? En dan heb ik hier een kookwerker bij me, die zou jij in één minuut de luisteraarsvraag willen beantwoorden.

Jamy: Nou ja, het is een hele lastige vraag en het woord samen is denk ik een belangrijk onderdeel van de oplossing. Al denk ik dat het allerbelangrijkste is uiteindelijk het meest schadelijk is voor het milieu, die is het lastigst te recyclen. En dan kom je natuurlijk op een heel moeilijk punt, want er zijn nu heel veel mensen die misschien met een kleiner budget wel heel veel kleding continu in kunnen kopen, omdat ze daar nu eindelijk via die superfast fashion toegang tot hebben.

En dan ook gewoon net als mensen met heel veel geld veel kunnen kopen en vaak kunnen wijzigen. Dus ik denk dat dat gedrag stoppen het belangrijkste element is, maar ook denk ik tegelijkertijd het moeilijkste element. Dus ik vind het niet zo simpel om hem te beantwoorden, maar daar zal het hem toch een beetje in zitten, in het gedrag van de consument. En uiteindelijk als er wetgeving en regelgeving zou komen, vooral in andere landen waar het allemaal geproduceerd wordt, dat dat gewoon niet meer op deze manier gemaakt mag worden, of de tarieven stijgen enorm voor de import van de Temu’s, de Shein’s, de Alibaba’s, dan zou dat ook kunnen helpen. Wat je zelf kan doen is vooral gewoon je kleding lekker afdragen en zorgen dat het een beetje van goed materiaal is, zodat je er ook een tijdje mee kan doen. En kinderkleertjes natuurlijk gewoon aan de buren geven of aan andere mensen die dat nodig hebben. Dat zou mijn advies zijn.

Ruben: Geweldig! En volgens mij binnen de minuut als mijn kookwerker klopt.

Jamy: Ja, dat is mooi.

Ruben: We gaan verder met het nieuws.

Jamy: Ruben, van volledige week en eigenlijk van de afgelopen weken staat voor mij wel echt in het teken van de Amerikaanse verkiezingen. Laten we het daar eens over hebben. En wat heeft dat voor invloed op de impact-economie wereldwijd, maar ook gewoon misschien wel hier in Nederland?

Ruben: Want we hebben twee kandidaten Trump en Harris.

Jamy: Ja we hadden er drie. We hadden ook nog die Kennedy maar die heeft zich geschaard achter Trump.

Ruben: Ja precies.

Jamy: Ja we hebben er twee en volgens mij is de keuze in dit hele verhaal natuurlijk toch een beetje tussen voorspelbaarheid en betrouwbaarheid en onvoorspelbaarheid en onbetrouwbaarheid. Dat volgens mij zijpelt dan ook overal in door. Dus als je het dan ook hebt over de impacteconomie, die heeft daar natuurlijk enorm last van als dingen gewoon onduidelijk worden en onvoorspelbaar en je weet niet waar het heen gaat met beleid, met afspraken, met visie. Want dan van de twee vind ik dan Trump heel onvoorspelbaar en ook wel chaotisch. En ook wel een gevaar voor de democratie. Dat heeft hij ook wel bewezen met de dingen die hij zegt en niet zegt.

Ruben: En krijgen we daar dan ook in Europa of Nederland in het bijzonder last van?

Jamy: Nou ja, daar wordt weinig over geschreven vind ik. Dus ja, kijk, Nederland heeft er zij dus krijgen we daar in Europa last van. Ik denk dat Trump een vervelende hang heeft naar dictators. Die vindt dat, vindt die leuke types. Ik denk dat hij zelf ook wel denkt van, hey, zo’n type zou ik ook wel willen worden. Nou, dat is al een groot gevaar. We zitten daar met Poetin die is heel dichtbij. China heeft natuurlijk ook een ander type regime. En goed, als hij de democratie verlaat, ook als principe, en met dat soort mannen handjeklap gaat spelen, dan denk ik wel dat dat direct een invloed heeft op ons. Niet alleen economisch, hij wil natuurlijk de Amerikaanse markt beschermen met allemaal invoertarieven et cetera. Dus dat gaat een impact hebben maar het gaat denk ik ook gewoon op de veiligheid en de stabiliteit dus ook de handel tussen landen gaat dat gewoon een hele grote invloed hebben. Ik maak me daar trouwens echt wel zorgen over. En ik vind dat Europa zich daar ook beter op moet voorbereiden. Misschien doen ze dat maar ik lees er helemaal niets over. Ik lees eigenlijk een soort van, oh Harris is gekomen, fantastisch natuurlijk dat dat ook zo snel ging. En dat die democraten zich in een keer achter haar schaarden, vond ik ook echt gaaf om te zien. Maar ik denk dat Europa niet te snel ervan uit moet gaan dat ze ook wint en toch een plan moet hebben voor als die Trump weer bij ons op de stoep staat of iets met de NAVO wel en niet wil. Dat is toch wel iets waar je denk ik als Europa een beetje een vuist voor moet maken.

Ruben: Als we nou over die impact-economie hebben, of misschien wel jouw portfolio, want je bent impact-investor, denk je dat dat ook direct consequenties gaat hebben voor jouw investies, voor de bedrijven waar je geld in steekt?

Jamy: Het steeds rechtser worden van de samenleving heeft op zichzelf wel invloed op ons portfolio. Eigenlijk op twee manieren. Je ziet wel dat als de overheid zich steeds meer terugtrekt en het wordt steeds meer ikke ikke ikke, dan komen er meer sociale initiatieven op, want dan gaan mensen wel zien van hé, er moet iets gebeuren, want we moeten toch voor elkaar blijven zorgen. Je ziet wat meer initiatieven opkomen. En voor de portfoliobedrijven die ik heb, die zich echt op de Nederlandse markt richten, heeft nu direct de verkiezingen in Amerika misschien niet heel veel invloed, maar wel bijna alle bedrijven die natuurlijk wel gewoon internationaal willen opschalen. Je ziet dan gewoon dat er veel meer onrust is, minder voorspelbaarheid nogmaals, en ook dat de grootste stap is natuurlijk altijd naar Amerika. Als je daarvan al niet weet, gaan daar allemaal tarieven komen, hoe zit het daar met het met het met het beleid en ook de belasting en de strategieën daar rondom, juridische strategieën rondom de economie die de economie moeten stuten. Als dat allemaal onduidelijker wordt dan heeft dat direct wel impact op onze portfolio ook. 

Ruben: En je ziet ook wel in Amerika volgens mij aan de investeerderskant verschillende invalshoeken. Je ziet,er zijn natuurlijk best wel van die biljonairs die Trump steunen. Musk is belangrijk, maar ook Ackman. Maar je ziet ook een groep venture capitalists, vooral voor de groene transitie, die natuurlijk heel erg profiteerd hebben van de inflation act van Biden, die doorgezet willen worden. En daarom achter Harris gaan staan. Het is natuurlijk altijd gek dat private partijen geld steken in die campagnes, maar dan zie je wel dat alle tweede kandidaten van andere delen geld krijgen. De crypto-markt zit heel erg achter Trump ook hè?

Jamy: Ja, apart hoe dat werkt. Heb jij dat interview gezien tussen Musk en Trump?

Ruben: Dat heb ik niet, het schijnt niet zo goed geweest te zijn.

Jamy: Nee, ik heb het ook niet gezien, maar ik denk ja, twee narcisten, het is misschien nog best grappig om dat een tijdje te bekijken. Misschien is het ook heel erg irritant, maar ook daar in Amerika, volgens mij heb je toch mensen die graag disruptief willen zijn, daar is Musk er sowieso een van. Je hebt natuurlijk ook van die grote visies, die ook in die superpacks zitten van Harris, voor Harris. Die, ja nogmaals, die gaan gewoon voor die betrouwbaarheid. Je bent op een gegeven moment een bepaalde koers opgegaan, ook met de Green Deal, met het beleid rondom het klimaat, met het beleid rondom de middenstand, etc. Die hebben eigenlijk gewoon baat bij een stabiele situatie. Ja, en hebben ook helemaal geen zin in die chaos en die… Ja, wat is het? Het is een soort van retoriekpolitiek ofzo, van one-liner politiek, waar ze dan anders ook in recht komen. En wat Elon Musk zelf voor zichzelf heeft bedacht, hij wil de financiën geloof ik onder de loep nemen om tot een meer efficiënte ambtenarenapparaat te komen, dan word je toch echt, levensgevaarlijk gewoon. Al die ja knikkers eromheen, ik vind dat echt, ja ik vind het gewoon doodeng.

Ruben: Ja is het ook.

Jamy: Want Trump die heeft volgens mij ook voor zichzelf bedacht van, ja weet je, zo’n rol van Amerika als toch wel beschermer van de wereldvrede of hoeder tegen het kwaad. Nou ja, MAGA weet je wel, America First, ik zit daar niet zo op te wachten. Maar ja goed, wie gaat het dan doen? En dan nogmaals, is Europa dan bereid om gewoon goed genoeg samen te werken? Om ons te weren tegen allerlei enge types? Ik vraag me dat echt wel af. Ik denk namelijk niet dat we daar niet nog goed toe in staat zijn. Dus laten we echt hopen.

Wat kunnen wij doen, Ruben, jij en ik, om Harris een beetje te helpen hier vanaf deze bank? Niet veel, hè? Heb ik het idee.

Ruben: Nee, niet veel. Je mag niet doneren als niet-Amerikaan, dus dat kan niet.

Jamy: Terwijl wij er toch ook zeggen dat het invloed heeft op ons.

Ruben: Ja, maar ik denk dat je het beste gewoon telefoonnummers van mensen in Pennsylvania, Noord-Carolina en Arizona kan gaan bellen en die probeert te overtuigen.

Jamy: En ze zeggen je komt uit Nederland, we zijn impact-investeerders, en wat wij dan heel fijn zouden vinden, namens alle Nederlanders, of die mensen dan op Harris. Ja, dat kunnen we wel doen. Moeten we iets dichter tegen de verkiezingen aan.

Ruben: Misschien wel. Wat ik wel ook interessant vind over overwaaien gesproken is dat ESG, dus Environmental, Social en Governmental regulations, dat is in Nederland nog redelijk neutraal, maar dat is in Amerika volledig gepolitiseerd. En DeSantis kwam daarmee, dat is een governor van Florida, die is daarmee groot geworden. Dat was eigenlijk de grote concurrent voor Trump toen er nog primaries waren.

Jamy: Makkelijk ook hoe mensen snel switchen. Heel snel. Trump was echt helemaal weg een paar jaar geleden. Die heeft de hele partij overgenomen. Maar die heeft ook bijvoorbeeld het pensioenfonds van de staat mag niet meer ESG investing doen. En er wordt steeds meer wetgeving echt tegen ESG investing. 

Jamy: Maar wat hebben ze daartegen?

Ruben: Dat is een woke agenda.

Jamy: Oh, dat is een woke agenda.

Ruben: Je moet, profit maximization is de enige waar je op kan sturen. Er is dus verschillende wetgevingen in de maak om echt actief in verschillende staten ESG investeren tegen te gaan. Ik vraag me af, kan dat sowieso ook een verkiezingsthema worden in Nederland? Of kan dat naar Nederland overwaaien, zo’n tegenbeweging van ESG?

Jamy: Het is natuurlijk wel heel technisch en met dat stemmen heb je uiteindelijk de stem van de individuen van het volk nodig. En het is natuurlijk best wel zo’n heel technisch iets. En ESG is natuurlijk voor ons in onze wereld een soort van do no harm investing. Je zegt er nou niet eens mee dat je actief impact gaat maken. Je zegt alleen van nou god, we zorgen in ieder geval dat de bedrijven waar we investeren qua governance kloppen, geen negatieve impact hebben op de sociale en of ecologische omveld, omgeving. Dus nog niet eens echt actief impact investeren. Of het een thema zou zijn, misschien wel sneller in Nederland, maar het is natuurlijk wel een ingewikkeld thema, een technisch thema.

Ruben: Ja, maar hij maakt het dus ook heel concreet, bijvoorbeeld met een kruistocht tegen Disney, die dus meer inclusieve Disney-figuren heeft.

Jamy: En omdat ze dat doen en dan daarmee zijn ze dus daar maar mee bezig in plaats van met winst maken. Is dat dan het verhaal van ja jullie zijn maar bezig met al die inclusieve prinsessen?

Ruben: Ja, op de financiële markt wordt geïdeologiseerd, er is een ideologie op de financiële markt en dat moet niet de financiële markt moeten zijn om winst te maken.

Jamy: Maar die ESG compliant companies daar is natuurlijk al lang van bewezen dat die vaak ook gewoon meer en meer duurzame winsten maken. Vooral ook, dat zit in die G, ze zijn natuurlijk vaak ook gewoon wat stabieler, omdat ze krijgen ook minder claims, maar ze zijn natuurlijk wat stabieler ingericht om ook te zorgen, ze doen dan no harm. Dus op de lange termijn is volgens mij al vaker bewezen dat ESG-compliant companies meer winst opleveren.

Ruben: Precies, maar ja, feiten en Amerikaanse politiek zijn natuurlijk water en vuur.

Maar Harris is natuurlijk ook heel knap gedaan om zo snel de rol van Biden op te nemen. Maar ze is natuurlijk relatief best wel conservatief geworden de afgelopen maanden. Als het gaat om migratie, maar ook de fracking en de mijnindustrie in de Rust Belt. Om de swingstates te winnen is ze niet een hele progressieve kandidaat zeg maar. Of zie je dat anders?

Jamy: Ja er stond laatst een artikel in de krant, ik ben even de naam kwijt, maar daar stond in dat er eigenlijk geen verschil is tussen het uiteindelijk het actief efficiënt zijn tegen bijvoorbeeld het het migratieprobleem tussen, laat maar zeggen, meer rechts georiënteerde of links georiënteerde regeringen en dat de facto zoals de links georiënteerde regeringen nog meer effectief beleid hebben om die in het stroom tegen te gaan dan rechtsbeleid. Ik denk wel dat misschien linkse partijen het algemeen iets beter kunnen samenwerken, maar dat heb ik niet onderbouwd. En volgens mij hebben ze daarin, zo langs de grens ook in een aantal staten, hebben natuurlijk de republikeinen een aantal wetgevingen geblokkeerd, omdat ze wilden voorkomen dat de democraten konden laten zien van hé, we hebben het probleem ook opgelost. Het is natuurlijk gewoon een treurig van je welste. Zij moet Pennsylvania winnen, dat is natuurlijk een fracking-state. Daar wordt heel veel gedaan. Dus ik snap wel dat zij niet direct zegt dat daar gaan we mee stoppen. Ze wil het aan banden leggen, maar er niet mee stoppen. Ik hoop toch wel dat ze daar mee oppassen met dat fracking. Het is natuurlijk gewoon een gevaarlijke manier van gaswinning.

Ruben: Het wordt heel spannend, maar wij gaan verder naar het korte nieuws.

Ruben:

1. Het aantal vastgevoed restaurants is in Nederland het afgelopen decennium met meer dan 50 procent toegenomen naar ruim 19-duizend, al dus het CBS. Dat betekent dat er per duizend inwoners meer dan één vastgevoed restaurant is. Ze zijn vooral te vinden in grote steden, zoals Amsterdam en Rotterdam. Dit staat haaks op de initiatief van de overheid die juist een gezonde eetomgeving willen creëren, zoals beschreven in het National Prevention Akkoord.

2. Volvo komt terug op zijn belofte om vanaf 2030 alleen nog elektrische auto’s te verkopen. Door veranderde marktopstandigheden en een daalende vraag naar elektrische voertuigen, blijft het bedrijf ook na die datum hybride auto’s aanbieden. Consumenten vinden elektrische auto’s te duur en maken zich zorgen over het aantal laadpalen volgens de Zweed-Chinese autofabrikant. Liefdadigheidsfonds G-Star is weggegeven aan de Wilde Ganzen.

3. Het Nederlandse kledingmerk G-Star Raw dat vorig jaar aan een Amerikaanse investeerder werd verkocht, heeft nu zijn liefdadigheidsfonds van 34 miljoen euro overgedragen aan wilde ganzen. Jos van Tilburg en zijn vrouw hebben de opdracht gegeven om het kapitaal te schenken aan de Goede Doelen organisatie. Het fonds dat in 2007 bestaat zal de komende 20 jaar worden ingezet voor goede doelen met focus op jeugdwerkloosheid in Azië en Afrika. KPN zet vol in op staatshouders om personeelsrecord tegen te gaan.

4. KPN biedt staatshouders een opleiding tot monteur aan, inclusief taallessen. Na een training van acht weken krijgen de deelnemers een jaarcontract bij het bedrijf. KPN hoopt zo haar personeelsrecord te verminderen en ziet gemotiveerde werknemers als waardevolle aanwinst. In Utrecht voorziet de grootste warmtepomp van Nederland binnenkort 20.000 huishouden van warmte uit gezuiverde rioolwater. Dit innovatieve project, opgezet door Eneco en Waterschap de Stichtse Rijnlanden, draagt bij aan duurzame economie, energieproductie en vermindert de opwarming van de rivier De Vecht, aldus de Volkskrant.

5. De Verenigde Naties hebben kritiek op Nederland vanwege de gebrekkige toegankelijkheid voor mensen met een beperking. Nederland maakt onvoldoende werk van het naleven van het mensrechtenverdrag, handicap met tekortkomingen in het onderwijs, openbaar vervoer en de arbeidsmarkt. Hoe dat komt en wat we aan te doen, horen we van Bart de Bart die Money Matters eerder vandaag sprak: “Goed om misschien eerst te zeggen dat als je een handicap hebt, dan heb je die natuurlijk de hele dag. Als je thuis bent, als je aan het werk bent of als je een sociale levensding aan het doen bent. Maar voor elk deel van die dag hebben we een andere wet. Dus de WLZ is voor een medische voorziening die je thuis hebt. De WMO is voor persoonlijke ondersteuning thuis. Inkomsten ondersteuning is participatiewet. Een voorziening rondom het werk is UWV. En dat moet allemaal de persoon met die handicap zelf regelen. Dus hoe ingewikkeld hebben we het gemaakt voor mensen die al kwetsbaar zijn. Dus mijn oproep aan de politiek zou heel concreet zijn, neem regie centraal op rijksoverheid niveau. Stel de minister daarvoor verantwoordelijk en laat die dat coördineren. Zorg dat gemeentes gewoon dat centrale beleid uitvoeren. Dat we niet in meer dan 200 plus gemeentes allemaal op een andere manier het beleid gaan uitvoeren. Want dat biedt ontzettend veel kansenongelijkheid.

Jamy: Dus eigenlijk zijn we niet woke genoeg. Dat is toch eigenlijk gewoon, VN wijst ons erop dat onze woke agenda is nog niet helemaal up-to-date. Maar uiteraard, als je een verstandelijke of fysieke beperking hebt, en je kan niet je leven toch enigszins normaal leven en je hebt geen toegang tot zaken, dan zijn we verwijtbaar.

Ruben: Absoluut. Dus we doen het helemaal niet zo goed, ook hier in Nederland.

Waren er nog andere nieuws-items waar we nog even op terugkomen?

Jamy: Meneer en mevrouw van Tilburg hebben natuurlijk dat hele fonds aan Wilde Ganzen overgedragen. Dat is wel mooi. Ik dacht eigenlijk van, waarom zouden ze dat niet zelf willen gaan uitgeven? Waarom zijn ze niet zelf bij betrokken? Waarom Wilde Gansen? Waarom Afrika en Azië? Dat vroeg me af, want G-Star is wel een echt Nederlands bedrijf. Volgens mij hebben wij ook wel hier in Nederland heel veel steun en ook nog wel kapitaal nodig om jongeren gewoon een beetje op weg te helpen, want het gaat hier dus ook op heel veel vlakken. Jongeren zijn depressief, jongeren hebben schulden, jongeren zijn eenzaam, jongeren hebben weinig kansen, veel kansen ongelijkheid. Dus ja, het is jammer dat zij het uit handen geven. Al vind ik Wilde Ganzen een hele goede organisatie, maar waarom niet toch zelf daar een beetje meer op zitten? En ook hier eens kijken wat je kan doen met toch een heel bedrag, 34 miljoen.

Ruben: Ja, ik vind het ook wel voor ze spreken dat ze hun ego aan de kant zetten en kijken hoe ze het zo effectief mogelijk kunnen doen. En 34 miljoen is veel geld, maar als je het als vermogensfonds belegt en dan kleine plukjes, dan kan je er twee miljoen in wegzetten. Ja, dat is ook daar gelijk in. Het Oranjefonds doet dat ook veel, toch? Dat ze voor andere fondsen het geld overnemen en dat beheren.

Jamy: Ja, dat is natuurlijk efficiënt voor mensen inderdaad. De medewerkers van het Oranjefonds die daar gewoon heel veel ervaring mee hebben en verstand van hebben, natuurlijk heel erg met hun tentakels in de samenleving zitten en weten welke initiatieven er zijn. Dat scheelt dan natuurlijk gewoon heel veel tijd en geld. En anders moet je dat inderdaad allemaal zelf gaan zitten doen. Dan heb je misschien niet het allerbeste initiatief te pakken, die de meeste jongeren, de meeste ouderen of de meeste dieren bereikt, dan dat je zou willen.

Ruben: Mooi initiatief.

Ruben: Waarom is de afschaffing van Maatschappelijke Diensttijd een slecht idee? Dus als mensen dit luisteren, is Prinsjesdag net geweest. Daar hebben ze de koningin en koningin door de koets in Den Haag zien rijden. En we hebben natuurlijk al het hoofdlijnenakkoord gehad. Dat is vertaald in een regeerakkoord. En dat is nu weer vertaald in een troonrede. Maar ik wil het niet over die hele troonrede gaan hebben, want we hebben hem ook nog helemaal niet gehoord. Maar het is wel bekend dat één project waar veel over te doen is in de impactwereld en bij sociale nemers, dat dat wordt geschrapt.

En dat is de Maatschappelijke Diensttijd. Ja, eigenlijk was het een initiatief van een aantal politici zoals Sybren Buma, de leider van het CDA. En die wilde om meer sociale cohesie, maar ook meer verantwoordelijkheidsgevoel bij jongeren te geven, was hij een warm pleitbezorger voor, eigenlijk werd toen nog vaak ook maatschappelijke dienstplicht genoemd. Uiteindelijk in het coalitieakkoord van 2017 kwam de Maatschappelijke Diensttijd tot bloei en werden daar afspraken over gemaakt. En eigenlijk het idee daarvan is dat jongeren de kans krijgen om 1. Zichzelf te ontplooien, dus een programma te volgen waarin je jezelf je vaardigheden aanleert. 2. Iets te doen voor een ander en de maatschappij en ook 3. Iemand ontmoet die je normaalsprekend niet ontmoet. En dat is natuurlijk omdat we allemaal in onze bubbel zitten met onze koptelefoons door de stad fietsen en en op social media alleen maar onze vrienden horen is natuurlijk belangrijker dan ooit. En eigenlijk zijn aan de slag gegaan voortvarend eerst bij de ministerie van VWS, maar met een groot speelveld van allerlei maatschappelijke organisaties waaronder het Oranjefonds overigens. En dat was zo’n succes dat in 2021 het nieuwe kabinet de verdubbelaar inzette. Dus zei oké het wordt geen 100 miljoen wat we in de Maatschappelijke Diensttijd zetten maar 200 miljoen. En we gaan het ook inzetten voor ook andere problemen in de oudere zorg of tekorten bij defensie. Eigenlijk een soort duizend dingen doekje. Dus er werd veel meer geïnvesteerd in Maatschappelijke Diensttijd en met resultaat, want er werden 150.000 jongeren bereikt. En dat werd door Kantar, wat nu Verian heet, maar ook Erasmus Impact Center, allemaal gemeten hoe het dan met de jongeren gaat, en of ze dan bij het initiatief blijven en hoe hun blik verandert.

En ongeveer 2000 organisaties waren daarbij betrokken, totdat het hoofdlijnakkoord uitkwam. Want het hoofdlijnakkoord van het huidige kabinet zei van we gaan de subsidie afbouwen naar nul. En in het regeerakkoord stond ook duidelijk we gaan stoppen met de Maatschappelijke Diensttijd. En eigenlijk is er sindsdien heel veel rumoer daaronder. Er was zelfs een demonstratie, er zijn petities aangeboden. Je ziet ook wel dat die christelijke partijen die groot voorstander waren, dat die in hun oppositie tegen het kabinet dit echt als speerpunt gebruiken. En bijvoorbeeld Erik Gerritsen, die is voorzitter over de raad van bestuur van een woningbouwcorporatie, maar daarvoor als secretaris-generaal verantwoordelijk voor de Maatschappelijke Diensttijd, die zegt zelfs dat het een van de meest succesvolle programma’s van de overheid is sinds de tweede wereldoorlog. Dus die maakt zich enorm hard voor het programma.

Jamy: En waarom is het succesvol? Want wat is de opbrengst geweest? Want het kost dan blijkbaar eerst 100 miljoen, dan nu 200 miljoen, dus dat is oké geld. Maar wat is dan de winst geweest? De maatschappelijke winst.

Ruben: Ja, dus die 150.000 jongeren die bereikt worden, daarvan zeggen ze dat ongeveer 45 procent dat het ook jongeren zijn die moeilijk te bereiken zijn en het ook echt een steuntje in de rug nodig heeft. Dus via die maatschappelijke organisaties wordt er een doelgroep bereikt die voor de overheid anders moeilijk te bereiken is. In die rapporten zijn er natuurlijk tal van veranderingen die ze aangeven wat het teweeg bracht. Maar bijvoorbeeld 30% van de jongeren die zegt ook echt betrokken te blijven bij die organisaties. En je ziet dat vrijwilligerswerk of vrijwillige inzet wordt het vaak genoemd, dat veel organisaties op oudere leunen. Dus dat er dan echt heel veel jongeren op staan die zich inzetten voor een ander, dat wordt best wel breed gezien als een groot succes.

Jamy: Ik weet ook wel dat die impact-rapportages onderzoeken naar wat is nou het effect. Daar kun je op een gegeven moment ook een financieel plaatje aan hangen, of een bedrag aan hangen, want dit kost het dan wel, maar dit levert het echt op. Is dat al gebeurd?

Ruben: Individueel in ieder geval op een aantal projecten wel. In het interview met Erik Gerritsen noemt hij dat ook, maar daar zitten nog wel heel veel aannames in. Maar ik denk dat die brede beweging die is ingezet, daar kan je natuurlijk alles van vinden. Volgens mij zijn er niet heel veel mensen die echt op inhoudelijke gronden zeggen dat de maatschappelijke crisis moet stoppen, maar is het meer een bezuiniging.

Jamy: Het kan natuurlijk eigenlijk niet werken. Ik heb er ook even naar gekeken. Ik heb een dochter van 14 en die maatschappelijk dienst lijkt me heel goed. Je zit ook in je bubbel en je zit ook nog heel veel op social media. Het is uiteindelijk echt goed om even wat te gaan doen buiten je eigen comfortzone. Ik heb ook nergens gelezen, normaal als er een soort van bezuiniging is, op het een of het ander, dan zijn er altijd nog wel andere tegengeluiden van, of meegeluiden van mensen die zeggen, ja, het is toch ook wel logisch deze bezuiniging, of het is ook wel goed deze bezuiniging want het nou goed, want het is zo effectief was het niet en nu hoor je dat helemaal niet het is eigenlijk zo duidelijk voor iedereen dat het betrekken van jongeren bij de maatschappij nodig en vruchtbaar is het is echt opvallend dat en ik denk zelf ja 200 miljoen, god is dat nou dat is op een staatsbegroting zo’n klein bedrag, het heeft zo’n grote impact jongeren zijn al op zoveel vlakken een zorgpunt en een aandachtspunt naar de toekomst toe. Wat ik net ook al zei: depressie, schulden, het gaat mentaal niet goed met ze. En ze hebben ook zeker jongeren vanuit bepaalde wijken, vanuit bepaalde achtergronden, hebben veel minder kansen. Ik snap ook eigenlijk helemaal niet waarom dit past bij deze vier partijen. Ik vind het gewoon een draconische maatregel die helemaal niet zoveel oplevert, maar de maatschappij weer gewoon heel veel kost.

Ruben: Ja, nee precies. En de Social Finance is betrokken, net als Oranje Fonds. Wij doen veel aan de verduurzaming van de Maatschappelijke Diensttijd. En je ziet wel dat, dat is ook het doel, dat gemeentes, maar ook het bedrijfsleven en het maatschappelijk middenveld steeds meer overneemt van de manier van werk van Maatschappelijke Diensttijd. Je kan natuurlijk over die 200 miljoen discussiëren, want het vorige kabinet heeft dat ook maar verdubbeld. Dus daar kan je best mee spelen, maar het afschaffen daarvan is natuurlijk, je hebt best wel veel opgebouwd, je hebt ook 2000 organisaties aan je gebonden. Dus de vraag is ook hoe betrouwbaar ben je als overheid als je dan…

Jamy: Betrouwbaarheid en voorspelbaarheid.

Ruben: En dat is ook waarom ik het behandel. Je ziet ook wel in het wereld van impact ondernemen en sociaal ondernemerschap, dat het best wel een stevige voetafdruk heeft gehad. Zo heb je bijvoorbeeld Future Proof. Dat is een samenwerking van onder andere Social Enterprise NL en de Social Impact Factory. En die helpt jongeren om hun eigen social enterprise op te richten. Die worden daarmee begeleid. Het Oranje Fonds is actief met de verschilmakers. Daar worden vrijwilligersorganisaties geholpen om hun ledenverstand te verjongen. Ja, dus het is hartstikke zonde.

Jamy: Super zonde. Ja. En dus de jongeren gaan nu, in plaats van dat ze niet die tijd besteden aan een maatschappelijk project. Het kabinet zegt dan ja, zij is natuurlijk vrij en mogen ze alsnog doen. Want wat is het alternatief? Gewoon niks.

Ruben: Nee, ik denk wel dat de ministerie van Defensie bijvoorbeeld ook een project heeft. Defensie heeft in de Maatschappelijke Diensttijd…

Jamy: Maar dat is dan gewoon diensttijd?

Ruben: Nee, nee, nee. Dan ga je bivakkeren en maak je kennis met wat Defensie te bieden heeft.

Jamy: Ja, dus dat is diensttijd. Dat is gewoon diensttijd. Dat is gewoon niet meer de maatschappelijke diensttijd, maar de diensttijd. Een snuffelstage, dan mag je gewoon zo’n parcourtje doen en even een paar dagen in een bunker slapen om je enthousiast te maken voor het leger.

Ruben: Ja, misschien wel ja. En dat zal wel doorgaan omdat natuurlijk Defensie heeft enorm veel budget.

Ruben: Maar ik ben er niet van overtuigd dat het echt wordt afgeschaft, want de partijen die er nu vooral op de trom slaan, dat zijn ook wel partijen die wat dichter bij het kabinet staan. Bijvoorbeeld de SGP, CDA, die toch wat minder hard oppositie voeren. De ChristenUnie is iets anders. En die partijen zijn ook wel nodig in de Eerste Kamer om wetgeving doorheen te krijgen. Dus ik kan me wel voorstellen, ik weet niet, de premier zei ook dat het wordt meer een kabinet met dualisme, wat meerdere dingen gaat zoeken naar de Kamer. Nou, als dat echt zo klopt, dan kan ik me voorstellen dat dit een van de onderwerpen is die relatief goedkoop is. Want 200 miljoen is natuurlijk op een begroting van bijna 200 miljoen wisselgeld. Dus nu is de sprintje daar geweest, en zijn er algemene beschouwingen. Ik kan me voorstellen dat Maatschappelijke Diensttijd dat toch gaat redden, maar we gaan het volgen.

Jamy: Ja, het ligt eraan welke Tweede Kamerlid het belangrijk genoeg vindt om erop door te gaan akkeren natuurlijk. Wie moeten we dan in de gaten houden, wie moeten we daar dan weer voor aankloppen? Eerst in Pennsylvania moeten we mensen gaan bellen, want dat krijgt onwijs druk de komende tijd. En dan moeten we een kamerlid vinden die zich hier in vastbuit, Ruben. Dat is wat wij moeten gaan doen.

Ruben: Ja, Henry Bontebal, die heeft zich er enorm hard voor gemaakt.

Jamy: Die vind ik ook leuk trouwens.

Ruben: Die is sympathiek, ja.

Jamy: Ja, een sympathieke vent. Ja, dan gaan we daar ons geld op zetten op deze man.

Ruben: Absoluut.

Jamy: We gaan hem even bellen.

Ruben: Dat was het nieuws. We gaan verder met de impactagenda.

Jamy: Er zijn wel veel leuke dingen komen eraan. Ik vind het ook leuk dat er steeds meer, er komt nu bijvoorbeeld een in België, maar er is er ook eentje in Nederland geweest, dat gaat alleen maar om HR tech en well-being. Maar ik vind het ook gewoon impact, want het welzijn van mensen op de werkvloer is gewoon belangrijk. Ik kijk uit naar Impact Europe, Bilbao, dat is nog niet. Dat is pas in november. Maar ook heel binnenkort begint weer de Ignite Awards. Daar komen de eerste dingetjes van, dat zit ook in de jury. Maar die vind ik sowieso ontzettend leuk om te doen. Dus dat is een beetje waar ik de komende tijd naar toe ga.

Ruben: De Ignite Awards is de beste sociaal ondernemer of de snelst groeiende? Ja, dus de snelst groeiende onderneming van Nederland wordt door het Anton Jurgens Fonds gefinancierd. Maar ze hebben wel hele goede aanmeldingen. Ze worden dan ook heel goed gecoacht door een aantal heel ervaren coaches. Dus ik mag daar dan een beetje bij meekijken, aanhangen en uiteindelijk ze ook bezoeken. En dan gaan we daarna uiteindelijk beslissen. Ik denk dat dat ergens in november is, wie de winnaar is, wie dan de beste is van Nederland. Ja, echt wel leuk. Dat doen ze echt heel goed.

Ruben: Kijk, we gaan het volgen. Dan kan je ze meteen ook financieren?

Jamy: Dan krijgen ze geldprijzen. Dus dat is ook nog wel de moeite waard om mee te doen, voor de ondernemers.

Ruben: Waar ga jij heen? Ik verwacht een kleinje thuis, dus ik kan wat dingen noemen, maar ik ga er allemaal niet heen.

Jamy: Leuk, dat is ook impact he?

Ruben: Ja, op mij heeft het een grote impact.

Jamy: Ja, positieve natuurlijk.

Ruben: Jazeker, maar qua voetafprint, daar ga je. Maar waar ik dus onder andere niet heen ga is Springtijd. Dat is een groot festival in Terschelling waarover er gesproken wordt over duurzaamheid. En wat oudere hippies gaan daar volgens mij naar toe, maar heel veel bedrijven, stichtingen en initiatieven. Daar was ik graag heen gegaan. En je ziet er ook niet in Bilbao. Maar dat zijn wel leuke dingen die op de agenda staan. En we hebben dus het rapport gelanceerd over resultaatfinanciering, de toekomst van resultaatfinanciering. Dus wie dat wil lezen, dan raad ik ook absoluut aan om even naar onze website socfin.nl te gaan.

Jamy: Maar dat event is al geweest toch?

Ruben: Dat is al geweest ja. Dat hoort dus niet op de impactagenda thuis, maar het is wel goed dat je het noemt. Het staat wel in mijn tekst. Ja, daarom. Ja, nee, dat doe ik gewoon.

Jamy: Tekstvast blijven.

Ruben: Precies, precies.

Jamy: Dat is ook meer Harris dan Trump, hè? We gaan gewoon die kant uit.

Ruben: Klopt, klopt. Ik gebruik gewoon de teleprompter.

Jamy: Ja, nee, goed zo.

Ruben: En Jamy, zijn er nog ontwikkelingen die jij de komende tijd in de gaten gaat houden?

Jamy: Nou ja, ik vind die Amerikaanse verkiezingen, daar ben ik wel even zoet mee. Dus dat ga ik in de gaten houden. Inderdaad ook toch even kijken van wat er nu allemaal is gepresenteerd in het nieuwe regeerakkoord, wat er staat, de nieuwe begroting en wat daarvan overeind blijft. Dat is nu toch wel een spannende tijd. Een hele nieuwe regering, een zogenaamd best wel rechtse regering. Ik ben eigenlijk wel benieuwd of al die mensen die daarop gestemd hebben ook hartstikke tevreden zijn over een jaar met al deze besluiten en stappen voorwaarts van dit kabinet. Dus ik zal daar wel gewoon in het algemeen volgen tot met interesse en enig scepsis natuurlijk.

Ruben: Interesse en gezonde scepsis. Daar sluiten we dan deze aflevering van Money Matters mee af.

Ruben: En heb je een vraag over het nieuws of een tip voor de redactie, mail ons dan via info@socfin.nl, of stuur ons een berichtje via LinkedIn en Instagram. Jamy, bedankt!

Jamy: Ja, jij bedankt, harstikke leuk!

Ruben: Hoe vond je het nieuwe concept?

Jamy: Ik zit hier lekker bij, het is gewoon een lekkere bank, ik vind het leuk.

Ruben: Kopje thee.

Jamy: Kopje thee, ja die is koud geworden, maar ik ga hem alsnog opdrinken. Nee, ik heb er zin in.

Ruben: Ik zie je de volgende keer weer. Tot ziens! En dank ook aan Circl – ABN AMRO, Vriendenloterij, Oranje Fonds, voor het mede mogelijk maken van deze podcast. Productie, Daniel van der Poppen van Spraakmaker Media, redactie, Xiangxia van den Ham.

Zit je nu te luisteren en vond je dit een leuke aflevering? Abonneer je dan op Money Matters via iTunes, Spotify of je favoriete podcast app en geef ons een review. Over twee weken ben ik weer met co-host Marian Spier, oprichter van FEM-START, en met het laatste impactnieuws. Tot ziens.