Dat is de insteek van podcastgast Annemieke Roobeek, hoogleraar Strategie en Transformatiemanagement en eigenaar van adviesbureau MeetingMoreMinds en startup GrwNxt. Als adviseur, professor en commissaris pleit Annemieke voor een nieuw type leiderschap om maatschappelijke problemen op te lossen en de energietransitie te verwezenlijken. Het traditionele top-down georganiseerde systeem moet plaatsmaken voor innovatie en samenwerking. Dat doe je volgens Annemieke via ecosystemen: netwerken van netwerken. Door verschillende netwerken bij elkaar te zetten, verhoog je immers de kennisdeling, waardoor je je innovatie en oplossend vermogen vergroot. En dat is precies wat we nodig hebben voor een impactvol 2022!
Bewuster consumeren
Annemieke is dus duidelijk over hoe ze de aanpak van de huidige maatschappelijke problemen voor zich ziet: we moeten op meerdere vlakken een systeemverandering ondergaan. Naast meer samenwerking tussen verschillende netwerken, moet de focus meer liggen op geld als middel dan op geld als doel. Het maken van winst is dan ook niet het probleem, volgens Annemieke. Het gaat om de verdeling ervan, het distributievraagstuk. Daar heb je een overheid voor nodig die kaders stelt, maar ook een maatschappelijk bewustzijn van alle burgers en partijen. Een valkuil is vaak dat gedacht wordt dat bewuster consumeren ook minder opbrengst of minder groei betekent, maar dat is niet altijd het geval. Je betaalt misschien wel iets meer dan de lage prijzen waar we aan gewend zijn geraakt, maar je krijgt er een grotere waarde voor terug. Namelijk een beter welzijn van de omgeving, dieren en natuur. We moeten dus bewust groeien en zorgen voor een eerlijke distributie van die groei.
Maatschappelijke waarde moet centraal
Daar sluiten we ons natuurlijk volledig bij aan. Maar de vraag is hoe je die eerlijke distributie bereikt. Volgens Annemieke kun je die bewuste groei stimuleren door nieuwe rekenmodellen toe te passen. Bijvoorbeeld de ‘true price methode’ van Michel Scholte (podcast 12), waarin de neveneffecten op de maatschappij en de natuur worden meegerekend in de kostprijs. Ook kijkt Annemieke positief naar het introduceren van een brede welvaartsindicator, waarbij rekening gehouden wordt met duurzaamheid, exclusiviteit en rechtvaardigheid. In podcast 14 spraken we over deze brede welvaartsindicator met Sander Heijne, schrijver van het boek ‘Fantoomgroei’. Sander vraagt hierin om een ander politiek leiderschap: een systeemverandering waar ook Annemieke zich in kan vinden. Het valt Annemieke namelijk op dat we bij maatschappelijke projecten veel te minutieus aan het rekenen slaan wat het kost en hoeveel geld het ons oplevert. Terwijl het belangrijker is om te kijken naar wat je met je geld kan doen, de maatschappelijke meerwaarde die een project oplevert, in plaats van alleen maar het vermogen te vergroten. En daarvoor zijn ook andere indicatoren van belang dan alleen geld.
Schaalvergroting via ecosystemen
Ook is er meer samenwerking nodig om de systeemverandering te realiseren. Want in het opsplitsen van de financiering van maatschappelijke projecten ziet Annemieke geen meerwaarde. “Er wordt vaak gedacht dat als we het maar klein houden, dan lopen we minder risico. Maar je impact is ook veel kleiner.” Om op grotere schaal maatschappelijke problemen aan te pakken, is meer samenwerking is nodig tussen verschillende netwerken van de overheid, filantropie en andere investeerders. Zie hier het belang van het ecosysteem. Daar proberen we met Social Finance NL aan bij te dragen door partijen samen te brengen en financiële modellen te creëren die de continuïteit van projecten op de lange termijn kunnen waarborgen.
Kom uit je bubbel!
Loopt Nederland dan voorop als het gaat om ecosystemen? Iets wat we in ons land graag claimen: koploper zijn. Annemieke vindt ons zeker nog geen koploper en ziet nog veel verbeterpunten. We werken wel veel samen, maar vooral nog via informele lijnen en binnen onze eigen bubbel. Iets wat we ook al met Bernard ter Haar bespraken in podcast 11. “Het is nog een opgave is om de lijntjes tussen de verschillende bubbels wat transparanter te maken, daar snelwegen van te maken. Dus kom uit je bubbel en organiseer je met verschillende partijen rondom een maatschappelijk vraagstuk!”
2022, het reparatie-jaar
En dat is hard nodig, want de maatschappelijke problemen zijn er in het afgelopen coronajaar niet minder op geworden. Daarom is het komende jaar reparatie nodig, volgens Annemieke. Reparatie van het wegduwen, het wegkijken, het geen aandacht geven aan de echte maatschappelijke vraagstukken. Maar, Annemieke is gelukkig ook optimistisch: als we de vernieuwingszin die nu ontstaan is hoog in het vaandel houden, kunnen we de actie- en de investeringsbereidheid op die vernieuwingen ook echt gaan realiseren met elkaar. Daarvoor is dat grote, krachtige kader van een ander politiek leiderschap nodig. Maar ook dat bedrijven verder kijken dan wat hun budget voor de komende tijd is en dat ook daar in het grotere gedacht gaat worden.
Volgens Annemieke kan Social Finance NLde hefboom zijn om al die projecten met overheden, met gemeentes, met filantropie, met bedrijven die goede richting te gaan geven. Die handschoen pakken we maar al t graag op, dus op naar een impactvol 2022!
Luister hier naar de podcast.
