Zes op de tien gemeenten hebben onvoldoende capaciteit om impact beleid uit te voeren
Gemeenten staan de komende tijd voor grote maatschappelijke opgaven terwijl de financiële tekorten in rap tempo verder oplopen. Op donderdag 21 april, voorafgaand aan de talkshow ‘Impact and the city’ in De Balie in Amsterdam, werd een rapport gepresenteerd over dit urgente vraagstuk. Initiatiefnemer Social Finance NL doet in het rapport aanbevelingen op basis van een rondgang langs de 44 grootste Nederlandse gemeenten. In het rapport komen acht denkrichtingen aan bod hoe de kracht van de stad kan worden ingezet om de grootste vraagstukken in steden op te lossen. Denk aan tekorten in de jeugdzorg, de wooncrisis, opvang van vluchtelingen en de groeiende kansenongelijkheid. Co-auteur van het rapport Ruben Koekoek ging op het podium in gesprek met Kris Peeters (Europese Investeringsbank), Ellen Oetelmans (gemeente Amsterdam), Reinder Douma (gemeente Den Haag) en Sabina Gietema (Platform 31).
Krachtenbundeling met filantropen en impact ondernemers
De gemeenteraadsverkiezingen zijn achter de rug en in ongeveer 345 gemeenten worden momenteel coalities gesmeed. De uitdagingen in het sociale domein zijn groot en variëren van tekorten in de jeugdzorg, een wooncrisis, opvang van een nieuwe stroom vluchtelingen en groeiende kansenongelijkheid. Uit onderzoek van Social Finance NL blijkt dat 69 procent van Nederlands grootste gemeenten beleid heeft om bij te dragen aan impact ondernemerschap en het impact ecosysteem in bredere zin. Slechts 38 procent van de gemeenteambtenaren beschikt over voldoende capaciteit om het aanwezige beleid te implementeren en 71 procent van hen wil meer mogelijkheden vanuit de gemeente krijgen om dit te doen. Ruben Koekoek, medeoprichter van Social Finance NL, ziet de slimme inzet van impact ecosystemen als dé sleutel om maatschappelijke problemen constructief te lijf te gaan: “We zien dat lokale overheden veel uitdagingen hebben om maatschappelijke problemen in hun gemeente op te lossen en de begroting sluitend te krijgen. Uit onze rondgang langs 44 gemeenten blijkt gelukkig ook dat er genoeg voorbeelden zijn van innovatieve samenwerkingen met filantropen, impact ondernemers of impact investeerders. We hebben het rapport in Amsterdam gepresenteerd en vervolgens met een roadshow persoonlijk aangeboden bij onder meer de gemeenten Tilburg, Zwolle, Den Haag, Amersfoort, Apeldoorn en Heerenveen in de hoop dat het inspireert om het eigen ecosysteem nog slimmer in te zetten.”
Meer verantwoordelijkheden, minder financiële middelen
Sinds 2015 zijn er, met de invoering van de Participatiewet en de nieuwe Jeugdwet, veel verantwoordelijkheden voor gemeenten bij gekomen. Tegelijkertijd krijgen gemeenten maar beperkte financiering van het Rijk en kunnen ze niet, zoals het Rijk dat wel kan, eindeloos lenen. Acht op de tien gemeenten hadden tekorten in 2021, waarmee het gezamenlijk tekort tien keer hoger was dan in 2018. De prognose is dat gemeenten dit jaar een tekort hebben van in totaal €1 miljard (bron: BDO Accountants & Adviseurs). Oud-minister president van Vlaanderen en gewezen vice premier van België, Kris Peeters: “Zoals het rapport aantoont, leven de thema’s impact ondernemen en de impact economie enorm onder gemeenten. De geslaagde voorbeelden uit het rapport in Rotterdam, Haarlem, Den Haag, Groningen en Amsterdam bewijzen dat het loont om de transitie naar een impact economie te versnellen. Over heel Europa steunt de Europese Investeringsbank met financiering en advies om de transitie te maken naar een impact gedreven en circulaire economie.”
Over het rapport
Ruben Koekoek (medeoprichter van Social Finance NL) en Anna Verkaik (Analyst bij Social Finance NL) zijn de auteurs van het rapport ‘Impact and the city’. Voor het onderzoek werden de 44 grootste gemeenten (G4 en de G40) gevraagd een enquête in te vullen. Het rapport ‘Impact and the city’ kwam tot stand met steun van en in samenwerking met de gemeente Amsterdam, Citydeal Impact Ondernemen, de gemeente Den Haag, de gemeente Apeldoorn, ABN AMRO Bank en het Oranje Fonds. Klik hier om het gehele rapport te downloaden.
