De Bill & Melinda Gates Foundation bestaat 20 jaar. Zoals elk jaar publiceren de twee oprichters, Bill en Melinda Gates, hun jaarlijkse brief met ambities en reflecties. Het fonds laat al jaren zien gericht te zijn op resultaat en maatschappelijke problemen vanuit de kern op te lossen. In Nederland, maar zeker als Social Finance NL kunnen we dan ook veel van ze leren. Björn Vennema zet vijf belangrijkste lessen uit de brief op een rij:
1. Maatschappelijke verandering vraagt integrale oplossingen
“As people become healthier, their lives improve in other ways”
De Gates Foundation is al lang gericht op zorg. Maar één van de belangrijkste lessen is dat er integrale oplossingen nodig zijn. In de gezondheidszorg, maar ook in andere domeinen. Dat zien we ook in ons werk. Zo werken we bijvoorbeeld aan een Health Impact Bond valpreventie, en kijken we daarbij naar een brede vooruitgang in welzijn en kwaliteit van leven voor kwetsbare ouderen. Maar we werken ook aan oplossingen voor jongvolwassenen in kwetsbare posities die de volle breedte van de leefdomeinen van een jongere meenemen. Juist omdat het systeem moet veranderen en er integraal gewerkt moet worden. Want de uiteindelijke doelgroep heeft niets met al die verschillende domeinen en systemen, en wil simpelweg een beter leven met meer perspectief. Daarbij komen we ook op het tweede punt.
2. Betrek de doelgroep
“We know how their lives look through our eyes. We don’t have a lot of data about what the world looks like through theirs. And that hampers our ability to develop effective solutions for them”
Een van de grootste valkuilen is dat we ons realiseren dat er nieuwe en betere oplossingen nodig zijn, maar ze zelf gaan bedenken. Dit leidt nooit tot effectieve oplossingen. Hoewel het noodzakelijk is dat er beleidsaanpassingen komen, moeten innovaties en projecten niet meer tot stand komen zonder betrokkenheid van de doelgroep. Dit geldt gedurende het hele proces, van ontwerp tot implementatie. Alleen dan kunnen we tot de kern komen en echte systeemveranderingen realiseren.
3. Gebruik en deel data om te zien wat werkt en wat niet
“Armed with data and lessons learned from the other schools in the network, the school changed the way it serves its ninth graders”
Het is in 2020 bijna ondenkbaar dat we data niet inzetten voor maatschappelijke vraagstukken, maar toch gebeurt het nog veel te weinig. Terwijl we data juist kunnen gebruiken om te leren wat werkt, wat niet werkt en hoe we interventies kunnen verbeteren. Als we deze data ook nog eens inzichtelijk maken voor andere deelnemers in het veld, kunnen we het hele systeem versnellen. Dit betekent overigens niet dat we meer data moeten verzamelen. We moeten vooral slimmer data verzamelen. Waarbij we inzetten op de resultaten voor de doelgroep en hoe die tot stand komen.
4. Standaardiseren is leuk, maar niet de sleutel tot het opschalen van impact
“It became clear to us that scaling in education doesn’t mean getting the same solution out to everyone”
De quote over impact op het gebied van onderwijs is tekenend en de sleutel voor veel sectoren. Op bijna ieder vlak, in iedere maatschappelijke uitdaging, speelt er lokale context. Maatwerk is vaak nodig voor impact. Dat betekent dat we wel methodologieën kunnen opschalen, lessen overbrengen, maar het niet zo makkelijk is om een aanpak die ergens succesvol is te kopiëren naar een andere plek. Daarom werken we bij Social Finance ook vooral aan uitkomstgerichte methodologieën, waarbij de lessen en de aanpak wel vertaald kunnen worden, maar we ons blijven richten op de resultaten voor de doelgroep en niet zomaar aannemen dat wat een keer werkt, de volgende keer ook werkt.
5. Hou vol!
Het systeem veranderen en maatschappelijke impact maken is vaak niet makkelijk. Iemand omschreef het ooit aan mij als “zwemmen door de modder”. Maar het is nodig, en de complexiteit is geen reden om op te geven. Zoals Bill en Melinda Gates aangeven, de risico’s van niets doen zijn nog veel groter:
“The fact that progress has been harder to achieve than we hoped is no reason to give up, though. Just the opposite. We believe the risk of not doing everything we can to help students reach their full potential is much, much greater”
