Afgelopen vrijdag, 6 juni, vond Money Matters Live! 2025 plaats. Social Finance NL en Circl organiseerden tijdens het evenement What Design Can Do in Pakhuis de Zwijger deze talkshow en live podcast. Najah Aouaki (econoom en stadsstrateeg), Hein Brekelmans (sustainability expert bij ABN AMRO) en Thomas Bollen (onderzoeksjournalist bij Follow the Money) gingen onder leiding van host Ruben Koekoek in gesprek over de financiering van de klimaattransitie en welke rol design speelt op weg naar een duurzame toekomst. De hamvraag: hoe kunnen we het huidige financieel systeem herontwerpen om te zorgen dat geld weer gaat stromen naar een duurzame toekomst? We blikken terug op de inzichten uit de show!
Terwijl internationale klimaatafspraken onder druk staan en duurzame budgetten worden herzien, blijft de urgentie voor een leefbare toekomst onverminderd groot. In drie gesprekrondes hebben we het over hoe ontwerp kan helpen bij het financieren van een duurzame toekomst. We duiken in vragen zoals:
- Wat is de verantwoordelijkheid van financiële instellingen in het financieren van onze duurzaamheidsopgaven en waarom komt dat nog onvoldoende van de grond?
- Hoe kan ontwerp helpen bij het realiseren van systeemverandering?
- Hoe werken kapitaal en creativiteit samen aan een toekomstbestendige wereld?
Luister hieronder direct naar de hele aflevering!
Hoe staan we er nu voor wat betreft de financiering van een duurzame toekomst?
De gasten zijn het erover eens dat we momenteel vooral bezig zijn met kortetermijnoplossingen en het ene gat dichten met het andere, terwijl we ons zouden moeten richten op duurzame verandering. Als we een duurzame samenleving willen bereiken, moet het klimaatfinancieringssysteem op structurele manier veranderd worden.
Maar in hoeverre is dit aan private bedrijven en in hoeverre aan de overheid? De gasten bespreken eventuele kaders die de overheid zou kunnen stellen op weg naar een duurzame toekomst. En in hoeverre is het realistisch om ons hele geldsysteem te herontwerpen? Kunnen we het systeem waar we nu al zo lang in vastzitten zomaar veranderen? En hoe pakken we dat dan aan? Welke verschuiving moeten we samen maken op weg naar een duurzame wereld?
De rol van grote instituties, zoals banken, investeerders en overheden, in deze systeemverandering
We zijn het er dus over eens dat het systeem moet worden herontworpen, maar hoe doen we dat. En vooral: wat is de rol van grote instituten en investeerders hierin?
Thomas Bollen snijdt aan dat de inrichting van ons geldsysteem een politieke vraag is, en daarmee een publieke vraag. Maar in het huidige stelsel is dit uitbesteed aan private partijen, namelijk banken. Hij zegt dat we de mogelijkheid hebben om dit te veranderen, maar hoe doen we dat het beste?
Laten we dit aan de politiek over? Hein Brekelmans vindt dat geen geruststellende gedachte: ‘moeten we dan iedere vier jaar maar weer afwachten wie er aan de macht komt en hoe zij het geldstelsel inrichten?’ Najah Aouaki is van mening dat het geldstelsel niet per se privaat of via de politiek ingericht hoeft te worden, maar we ook een nieuw stelsel kunnen inrichten. Kunnen we het geldsysteem bijvoorbeeld via een onafhankelijk instituut inrichten?
De gasten zijn het erover eens dat we het geldsysteem anders in kunnen richten, maar hoe is nog de vraag. Wat zijn mogelijke oplossingen, en kunnen we kijken naar bestaande positieve voorbeelden? Wat kunnen we leren van bestaande initiatieven, zoals het project in de wijk The Bronx in New York, dat laat zien hoe de economie op kleine schaal, vanuit de wijk of de stad benaderd kan worden – samen met de bewoners.
Host Ruben Koeken aan tafel tijdens Money Matters Live! 2025 met gasten Hein Brekelmans, Najah Aouaki en Thomas Bollen.
Wat zijn huidige designfouten in het geldsysteem, en hoe kunnen we kapitaalstromen anders ontwerpen?
Het derde onderwerp bespreken we aan de hand van een vraag uit het publiek: ‘Wat is een weeffout in het systeem, of een rotte appel, die de gasten als eerste aan zouden pakken in het ontwerp van ons geldsysteem?’
Thomas Bollen pakt terug op het onderwerp geldcreatie, en hoe we dat publiek in plaats van privaat zouden kunnen inrichten. Kunnen we het voor elkaar krijgen om een winstmotief niet voorop te laten staan bij het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken? En waar halen we dat geld dan vandaan? En is de politiek op dit moment überhaupt wel bezig met het ontwerp van het geldstelsel?
Hein Brekelmans reageert en vraagt zich af hoe we voor elkaar kunnen krijgen dat bedrijven ook daadwerkelijk naar ecologische en sociologische waarde creatie gaan kijken, in plaats van naar winst creatie. Is steward ownership, een organisatievorm waarin een bedrijf niet van particulieren is maar van zichzelf, hiervoor een oplossing?
Najah Aouaki pakt terug op hoe geldcreatie en democratie samenwerken. In hoeverre zijn we eigenlijk echt nog democratisch? Heeft iedereen wel wat te zeggen, als de mensen die stemmen ook de mensen zijn naar wie het geld juist wel stroomt? En hoe kunnen we de mensen naar wie het geld niet stroomt ook mee laten doen?
Welke kant we ook opgaan, de gasten zijn het erover eens dat dit een politiek vraagstuk is. We moeten kijken naar hoe ons geldsysteem is ingericht en of dit wel een politiek vraagstuk moet blijven, of dat we dit ook op een andere manier vorm kunnen geven.
De laatste vragen uit het publiek
We sluiten af met een aantal vragen uit het publiek. Kijken we naar positieve voorbeelden van hoe het wel werkt, elders in de wereld? Kijk we bijvoorbeeld naar het Afrikaanse model, waar op dit moment interessante ontwikkelingen plaatsvinden wat betreft het mobiele geldsysteem?
En we zijn natuurlijk op het event ‘What Design Can Do’, dus wat is nou de rol van ontwerpers in de veranderingen die de gasten voorstellen? Wat kunnen designers praktisch bijdragen aan het herinrichten van ons geldsysteem?
De gasten spreken over zowel de letterlijke als figuurlijke rol van ontwerpers in deze kwestie. Hein Brekelmans spreekt over dat producten anders ontworpen moeten worden als we een circulaire economie willen bereiken, terwijl Najah van mening is dat we de inrichting van het geldsysteem überhaupt meer als ontwerpopgave moeten zien.
Welke kant we ook op gaan, de gasten zijn het erover eens dat het geldsysteem op zich een ontworpen systeem is, dat we dus ook weer anders kunnen ontwerpen en waar we zelf invloed op hebben.
Benieuwd naar de hele Money Matters Live! aflevering? Bekijk ‘m hieronder of luister de aflevering via Spotify.
