Het impactnieuws in deze aflevering:

• Impact crowdfunding platform launches new financing model
• Coalitie doet bod: geen langstudeerboete, maatschappelijke diensttijd blijft
• Social Capital en Het Scheepvaartmuseum versterken hun samenwerking
• Gemeenten stappen voorlopig uit zorgakkoord
• Albert Heijn Nederland behaalt B Corp certificering

Ruben: Hoe kan de impactsector het verschil maken voor migranten? En wat is er gebeurd met de Vegetarische Slager?

Intro tune: Welkom bij Money Matters. Welkom bij Money Matters, de podcast voor al je impactnieuws. We nemen je mee door landschap van impact investeren en we praten je bij over de impacteconomie. Waar gaat het goed? Wat kan er beter? Dat bespreken we in Money Matters, een podcast van Social Finance NL in samenwerking met Circle.

Ruben: En leuk dat je weer luistert, ik ben Ruben en vandaag Jamy, welkom! Jamy Goewie als co-host.

Jamy: Ja, gezellig weer.

Ruben: Hoe is het met je?

Jamy: Goed, goed, goed.

Ruben: Sinterklaas-overleefd?

Jamy: Ja, nou ja, Sinterklaas stond een beetje onder druk, want we hebben nog één kleintje van zes en die staat op het punt niet meer te geloven. Die zit daar opportunistisch in. En ik was in Bilbao bij de Impact Week.

Ruben: Want opportunistisch betekent, ik geloof er eigenlijk niet meer in, maar…

Jamy: Ik zie wat fout in het verhaal, dat merk ik aan haar, dat ze denkt, dit is niet consistent. Maar dat ze ook wel denkt van, ja, en dan hebben we nog één van 14. Die vindt er ook wat van ineens. Dus als het helemaal wordt afgeschaft, en je krijgt minder cadeautjes, dat zou toch jammer zijn. Jij dan, jij hebt kleintjes.

Ruben: Ja, die tweeling van zeven, die gelooft er niet meer in.

Jamy: En die van 0 gelooft nog niet?

Ruben: Die van zeven ging ook steeds op school… oké, we vertellen het niet door, maar we vragen wel aan iedereen… geloof jij nog in Sinterklaas?

Jamy: Ja, dat is heel grappig he? De vraag stellen is eigenlijk het antwoord verklappen.

Ruben: Maar ik had gisteren wat Sinterklaas-stress, want ik had een cadeautje voor mijn dochter kwijt. Toen heb ik een reserve-cadeautje ergens gegrist en daar was ze heel boos mee. Sinterklaas wist toch dat ze niet van prinsessen hield, dus nu de ouders wisten dat. Maar vanochtend vond Suus het gewoon op een hele logische plek. Dus hij heeft nog het juiste cadeautje kunnen geven. Maar er was gisteren wat stress.

Jamy: Ah nice, dat hoort erbij.

Ruben: Jij was naar de thuisplek van Sinterklaas, naar Bilbao gegaan, naar Spanje.

Jamy: Volgens mij woont hij in Madrid, maar het was wel in de buurt natuurlijk. De Impact Europe heette het tegenwoordig.

Ruben: Het heette EVPA, maar het heet nu Impact Europe.

Jamy: Kijk, wat leuk is, is dat er vooral ook veel impactfondsen zijn. Vooral ook Nederlandse impactfondsen. Dus eigenlijk is het een heel mooi moment om op een zonnige plek… gewoon even goed bij te praten met elkaar en zoveel mogelijk mensen te spreken. Dus dat heb ik vooral gedaan.

Ruben: Dus je hebt gespijbeld?

Jamy: Ja, en een beetje gewerkt aan onze corporate strategy voor volgend jaar met ze al in de zon. Dat werkt ook gewoon veel beter. Je ziet er optimistischer in.

Ruben: Je ziet er wat zonniger in als je daar na…

Jamy: Ja, dus voor iemand die al een beetje een glaasje half vol is, is dat fijn, krijgt de rest het ook makkelijker mee. Dus nee, prima week.

Ruben: Nou, mooi. Het was productief. We gaan het weer over van alles hebben. Ik wilde ook nog weten wat jij van Amerikaanse verkiezingen vond. Dat weet ik eigenlijk wel.

Jamy: Ik was echt enthousiast over de uitslag. Dat begrijp je. Ik heb hier uitgebreid over gehad hoe bang ik ervoor was. Dat is allemaal uitgekomen. Ongelofelijk. Nee, ik vind het echt… op een of andere manier heb ik het toch makkelijker van me af laten glijden. Dus in 2016 was ik echt een soort sheer panic. Nu denk ik echt, oké, als mensen nou echt allemaal met open ogen, al deze dingen, wat ze allemaal weten, al die mensen die je straks in het kabinet gaat zetten daar, of op allerlei belangrijke ministersposten, al die plannen die hij heeft, die eigenlijk gewoon open en bloot op tafel liggen, ja, als mensen dan echt allemaal zo graag op hem stemmen, dan krijg ik een beetje het gevoel van laat het dan maar gebeuren. Dat heb ik nog nooit eerder gehad.

Ruben: Fatalistisch een beetje?

Jamy: Ja, een beetje fatalistisch. Het lijkt wel of we op alle vlakken naar een soort versimpeling gaan van de maatschappij. Zowel nationaal als internationaal. Het is nu ook tevoren op YouTube, dus je kan volgende keer je Maga-pet mee als je wil. Ja, ik zal dan überhaupt even kijken welke pet ik in de kast heb liggen die ik dan op kan zetten.

Ruben: Kijk maar eens even.

Ruben: Hoi Money Matters, het is natuurlijk bijna kerst en ik denk eraan een kerstboompje aan te schaffen. En dat wil ik doen via Beter Boompje. Maar mijn vraag is of de kerstboompjes van Beter Boompje greenwashing? Liefs, Bella.

Jamy: Moet ik nou in een minuut antwoorden? Ja, die is wel ja. Nou ja, kijk, ik zat erover na te denken, wat ik nou überhaupt vind van de termen social washing en greenwashing, want uiteindelijk proberen we allemaal zo goed mogelijk te doen. Het is ook een beetje het shamen van iemand die gewoon probeert goed bezig te zijn. Dus ten eerste Bella, dat woord greenwashing, trek het jezelf niet te veel aan, maak het niet te zwaar voor jezelf. Ja, kijk, een kerstboom in huis halen, überhaupt, en die ook niet uit Nederland komt, want dat ding moet ook vervoerd worden, is dat allemaal super goed voor het milieu? Ik heb daar wel mijn vraagtekens bij. Is het heel erg gezellig en brengt het mensen samen en heeft kerst ook een soort van functie om mensen samen te brengen? Daar zit een sociale waarde in en moet dat rond een boompje? Ja, misschien is dat wel zo. Dus ik denk dat überhaupt een boom in huis halen, waar die ook vandaan komt, niet per se duurzaam is, maar het heeft wel een sociaal element. Ik zei laatst nog tegen m’n man dat we een dode boom in huis kunnen halen. Geen takken, geen naalden, helemaal niks te doen. Dat doet echt niemand kwaad en daar kunnen we een kunstobject van maken. Ik vind niet dat het in huis halen van een kerstboom of een beter boom greenwashing is, maar dat is meer omdat ik het woord greenwashing… voor 2025 af wilde schaffenen. Iedereen die z’n best doet is lekker bezig. Kijk maar naar Amerika, kijk maar naar de rest van de wereld. Het gaat er alleen nog maar om, it’s the thought that counts.

Ruben: Oké, dus Bella maak je geen zorgen. Lekker bezig. Een paar kleine feitjes voor Bella om nog even die afweging te kunnen maken. Natuurlijk moet je kiezen tussen een kunstboom of een echte boom. Als je een goede kunstboom die 6-7 jaar meegaat hebt, dan is dat beter.

Jamy: 7 Jaar voor een kunstboom is toch ook heel kort?

Ruben: 6 à 10 jaar stond er op de kunstboom-website.

Jamy: Ja, maar dat is omdat de kunstboom-meneer ook alweer een nieuwe kunstbomen wil verkopen.

Ruben: Dan kan je misschien via Marktplaats een refurbished kunstboom…

Jamy: Ik denk 50 jaar met een kunstkerstboom. Bella, dat is mijn advies.

Ruben: Maar ja, als je dan toch voor de echte kerstboom kiest, dan is er een probleem.

Jamy: 50 jaar voor een echte kerstboom gaan is ook lastig. Er wordt hartstikke groot dat ding, dat groeit de pannen uit, waar moet je hem laten? Je kan ook niet bellen, dus dat is ook geen optie.

Ruben: We moesten dit in een minuut doen, hè. Maar ja, dus het probleem is… Beter Boompje heeft twee soorten kerstbomen met en zonder kluit. Iedereen houdt hier van de Noordman-kerstboom, maar die kan niet herplant worden. Dus je moet eigenlijk voor de Servische boom gaan met kluit. Die kan je zo’n zes keer hergebruiken en dan heb je 90% kans dat hij het volgend jaar doet.

Jamy: 90%?

Ruben: Maar als je dan voor de Noorman gaat, dan ben je Beter Boompje, dan planten ze twee bomen omdat die Noorman dus verbrand wordt. Nee, die kan gerecycled worden voor houtsnippers. Anyway, ik denk wel dat kunst uiteindelijk beter is als het vervoer redelijk goed is geregeld en je hem dus 50 jaar mee kan laten gaan. Maar anders is volgens mij die Servische spar met kluit, die is wel echt recyclebaar. Maar zorg wel dat je niet te ver rijdt om de kerstboom op te halen, want dan gaat al je CO2 winst weer…

Jamy: En die druïden die tijdens het lichtfeest, wat kerst natuurlijk gewoon is, die deden gewoon gezellig, die gingen vieren dat op een gegeven moment licht weer terugkwam, want 21 december is kortste dag, dus na 22 december komt het zonlicht weer, de dagen worden weer langer, die hingen gewoon wat lichten in het bos. Ik bedoel, als je nou echt zegt van ik wil niemand tot last zijn, dan hang dan een paar lampjes in het bos, op zonnebatterij. Dat is mijn advies.

Ruben: Tot zover de luisteraarsvraag in één minuut. We gaan verder met het nieuws.

Ruben: Jamy, welk nieuws heb jij deze week meegenomen?

Jamy: Ja, ik verbaas me natuurlijk over die bed-bad-brood-regeling. Dat lijkt mij toch de meest afgeklede, wat is het tegenovergestelde van aangeklede. De meest basale regeling, en die moest dan ook afgeschaft. Maar in Rotterdam zijn ze daartegen ten strijde getrokken. Daar vonden de statushouders zelf dat een overheid niet zomaar eenzijdig een afspraak op kan zeggen van daar hebben wij verder geen zin meer in en joepi, doei, de mazzel want dat is ongeveer wat er is gebeurd. En die zijn nu, ja die hebben de overheid voor de rechter gedaagd en heel terecht.

Ruben: Want voor de luisteraars bed bad brood betekent het uitgeprocedeerde asielzoekers die van basisopvang krijgen voordat ze worden uitgezet.

Jamy: Ja, maar er schijnen ook heel veel statushouders te zijn die hier dus wel verblijven en nog steeds bezig zijn met procedures, maar die duren gewoon ontzettend lang. Die vallen weer in een andere categorie. Daarvan zijn ook mensen die ziek zijn, ook mensen die echt oud zijn. En die belanden dan gewoon op straat. Er zijn allerlei schrijnende gevallen. Er stond ook in de Volkskrant weer een dame die hier 30 jaar al heeft gewoond. Die is toen een tijdje terug gegaan naar Singapore. Toen ze terug kwam, was er iets met haar vergunning gebeurd waardoor ze hier… Het is altijd een beetje tricky om particuliere voorbeelden aan te halen, maar goed. Daar was iets met haar vergunning gebeurd. Die vrouw woont hier al 30 jaar, spreekt Nederlands en zit nu dus in zo’n rare regeling. En daar waren meerdere voorbeelden, ook van iemand die al sinds zijn 14de hier is en was verhuisd. De post niet heeft gekregen, toen was zijn verblijfsvergunning niet verlengd, omdat hij niet op zijn postadres daarmee had gekeken. En het gaat schijnbaar om heel weinig mensen te gaan, die hier ook al een hele tijd zijn. En die zitten dan met die bed-bad-brood-regeling en dat moet dan ook nog worden afgeschaald. En dan komen ze op straat. En er is denk ik geen enkel land in Europa waar het op straat zetten van mensen heeft geleid tot minder overlast of minder problemen en meer menselijkheid. Dat lost gewoon niks op.

Ruben: En dus de overheid heeft bepaald dat het geld stopt om die gemeentes te steunen om die bed-bad-brood-regeling uit te voeren. En nu zijn gemeentes, sommige stoppen, gaan er sommige mee door, maar nu hebben degenen die in die regeling zitten, de overheid aangeklaagd. Ja, dus zelf met een advocaat. Dus dat zijn eigenlijk de beneficienten van die regeling. Maar goed, Amsterdam, Eindhoven, Groningen, Utrecht, dat zijn allemaal steden. Er zijn nog meer voorbeelden van die gaan gewoon door met die bed-bad-brood-regeling. En terecht ook, want die zien ook van ja, waar moeten we al die mensen op straat gaan gooien? Dat gaat natuurlijk helemaal mis. En hoe het is afgelopen in Rotterdam, daar ben ik eigenlijk wel benieuwd naar. Want ik kon er niks over vinden, want die procedure was vrijdag 6 december.

Ruben: Oh oké.

Jamy: Ja, er is helemaal niets over te vinden. Dus er was misschien helemaal achter gesloten deuren of er is iets anders gebeurd. Wat de uitkomst daarvan is denk ik wel heel belangrijk ook voor de andere uitgeprocedeerde asielzoekers die hier in Nederland zijn in andere steden. En heeft zin om op deze manier de overheid aan te klagen?

Ruben: En want jij bent, als impact investeerder is migratie dan ook een thema?

Jamy: Wij zitten op het thema social, dus dat is zeker een thema. En er zijn ook heel veel goede initiatieven in Nederland die ook helpen om mensen sneller te kunnen integreren. Dat zijn overigens wel vaak statushouders waar het dan om gaat. Niet altijd, maar vaak wel. Dus je hebt NewBees, je hebt Refugee Team, wij zijn geïnvesteerd in Welcome app. Er is een initiatief dat heet Unseen. Die zijn nu bezig met een financiële app opzetten voor mensen met een migratieachtergrond om te begrijpen hoe alle financiële en ook andere juridische regels, hoe dat allemaal werkt in Nederland. Dat heet My abu. Zeker een keer opzoeken, is echt een heel leuk initiatief. Dus er zijn gewoon heel veel goede innovaties om de problemen die ontstaan door grote groepen nieuwkomers om dat gewoon in goede banen te leiden. Dat zijn ook helemaal geen dure oplossingen. En daar zijn mensen met heel weinig effort heel erg mee geholpen.

Ruben: En hebben die ook, want het klimaat voor migranten is schuurder geworden, hebben die investees van jou daar dan ook last van? Of is het juist een kans om…

Jamy: Nou, er komt ook nog een ravijnjaar aan. Heel veel van die initiatieven, dus NewBees, Refugee Team, Welcome app, naja, Unseen weet ik niet, maar een heleboel die willen natuurlijk, die maken wel gebruik van de gemeente en via de gemeente bereik je dan de nieuwkomers en dat ravijnjaar dat moet in 2026 plaatsvinden, want we krijgen al die gemeentes vanuit de centrale overheid veel minder budget om dit soort dingen te doen. Kan dus ook een kans zijn omdat die initiatieven wel veel goedkoper zijn. Maar ja het wordt wel spannend. Ik heb eigenlijk nog nu geen zicht of dat het nu wel of niet een kans is voor onze initiatieven of al die andere initiatieven die er zijn om dus eigenlijk makkelijk over het voet ligt te treden. Ik denk dat de problemen eerst groter moeten worden want dat is altijd in Nederland. En als we dan zien hoe schrijnend het is dan worden er oplossingen voor bedacht. Maar blijkbaar kunnen we het niet ons voorstellen hoe het zou zijn om mensen op straat te gooien. Moeten we dat eerst ervaren, moeten we dan kinderen zien in armoede die onder een brug slapen, etc. voordat we dan weer gaan denken dat het niet zo is.

Ruben: Volgens mij zijn de gemeentes een belangrijke klant voor die social enterprises, waaronder een Welcome-app, die jullie financieren. Die krijgen minder geld van de overheid, maar ook zij hebben de Rijksoverheid aangeklaagd om dat financiële ravijnjaar te stoppen. Jamy: Ja, dat is interessant. Ik ben benieuwd hoe dat verder gaat lopen.

Ruben: En zo’n Welcome app, wat doen zij dan? Waarom zijn zij belangrijk om migranten te helpen?

Jamy: Zij hebben een platform dat gemeenten kunnen inkopen waarbij alle informatie die voor nieuwkomers relevant is, samenvalt. En dat gaat niet alleen over waar de scholen en bibliotheken zijn, maar ook hoe dingen werken. De lokale bevolking moet ook op die app, zodat je met elkaar sneller in contact kan komen en ook de informele dingen van een plaats sneller begrijpt, zodat je echt sneller ook werk of een vrijwilligersbaan kan vinden… of dat er ook gewoon tips op staan, van je kan daar en daarheen. Want daar is ook een middag-inloopcafé en daar kan je dit of dat doen. Dus er staat zowel de formele zaken op die je nodig hebt om goed te integreren in een gemeente, maar ook de informele. En er wordt heel actief contact gelegd met bewoners uit de wijk, zodat je minder een soort van geïsoleerd gevoel krijgt en dat die nieuwkomers ook niet heel lang aan het zoeken zijn naar van alles en nog wat, waardoor ze eigenlijk ook niet integreren in de gemeente. En het werkt ook vooral goed in middelgrote of iets kleinere gemeenten, want daar heb je dan op zo’n platform snel het volledige overzicht, waardoor je als nieuwkomer ook gewoon een beetje weet waar je heen moet gaan. En dus ook sneller een huis vindt, sneller een baan vindt, sneller je kinderen op de school zet, waar ze horen. Dus dat helpt gewoon allemaal en dat voorkomt ook problemen in de toekomst.

Ruben: Precies. En hetzelfde, dus wij worden vaak ingeschakeld, niet om te investeren, maar om de maatschappelijke business case uit te rekenen. Dit jaar voor Cardiologie Centra Nederland gedaan. Dus wat je ziet is dat er vooral uit Syrië, wat natuurlijk nu  hot news is, komen er heel veel mensen met medische achtergronden naar Nederland, maar zonder BIG-registratie mag je helemaal niks. Maar het Cardiologie Centra Nederland heeft een opleiding… dat voorbereidt tot echocardiografist, die hardfilmpjes die iedereen kan maken. En dat mag zonder BIG registratie. Dus in een jaar tijd kan je ze helemaal up to speed krijgen. Technische verschillen, maar ook met taal. En er is een enorm tekort aan, dus dan snijdt het mes aan twee kanten. Dus we hebben daar de maatschappelijke business case voor gemaakt. De opbrengsten zijn heel groot voor de mensen zelf, maar ook voor de…

Jamy: En hoeveel is de maatschappelijke impact? Zullen we het in een getal uitdrukken? Of nog niet?

Ruben: Ja, meer dan één euro levert zoveel op. Ik bel het je en dan ga ik dat opzoeken. Maar wat we wel merken is dat voor Cardiologie Centra Nederland zelf, dus voor de werkgever, is het eigenlijk een negatieve business case om dat te doen. Dus dan hebben ze hulp nodig van andere partijen om dat uit te kunnen voeren. En daarmee klopt het dan ook aan bij de Rijksoverheid. Op dit moment wordt door Goldsmededing gefinanceerd.

Jamy: Maar het is natuurlijk wel zo dat er ontzettend veel hoogopgeleide nieuwkomers zijn. En die kunnen hier dan helemaal niks. Tegelijkertijd hebben we allemaal tekorten op de arbeidsmarkt. Maar die puzzel leggen, dat schijnt dan toch heel moeilijk te zijn voor alles en iedereen. En heel veel nieuwkomers mogen natuurlijk ook helemaal niet werken. Dus die moeten ook eerst echt onderdeel zijn van een bepaald programma. Willen ze überhaupt iets kunnen doen in de samenleving, dan zitten ze maar in die verschrikkelijke opvangkampen. Ruben: Precies, maar ja, eerst, en daar kwam je mee, het bed-bad-broodregeling, dus hopelijk gaan we die rechtszaak volgen en hopelijk is er toekomst voor deze mensen. Dankjewel!

1. Crowdfunding met 100% garantie. Lendahend, Carabus en Atrarius introduceren een financieringsmodel dat retailbeleggers volledige garantie biedt op hun investeringen in projecten in opkomende markten. Een van de eerste projecten ondersteunt bijvoorbeeld de export van off-grid zonne-installaties van Spark naar Nigeria. Dit model belooft niet alleen de risico’s van investeerders te beperken, maar ook duurzame export en economische groei te bevorderen.
2. Maatschappelijke Dienstheid lijkt gered. De coalitie is nog met de oppositie in onderhandeling over de begroting onderwijs. De vraag is of Maatschappelijke Dienstheid daaruit gered wordt. En het lijkt ertoe dat er budget komt om dit programma te behouden.
3. Social Capital en het Scheepvaartmuseum versterken hun samenwerking. Social Capital verbindt werknemers met een arbeidsbeperking aan werkgevers. Eén van die werkgevers is het Scheepvaartmuseum. Sinds 2021 vonden 10 medewerkers een waardevolle plek in het museum, waarvan 3 succesvol doorgroeiden. De samenwerking onderstreept hun gedeelde ambities om inclusie en maatschappelijke impact te blijven bevorderen.
4. De gemeentes stappen uit het zorgakkoord door financiële onzekerheid. De VNG heeft besloten voorlopig niet meer deel te nemen aan het integraal zorgakkoord, vanwege te weinig financiële middelen van het Rijk. Hoewel de VNG de doelstellingen steunt, zijn deze zonder voldoende budget niet haalbaar. De terugtrekking bemoeilijkt de zorgtransformatie, maar de inhoudelijke koers blijft, aldus minister Agema.
5. Albert Heijn Nederland behaalt B Corp certificering. Albert Heijn Nederland heeft de prestigieuze B Corp certificering ontvangen, waarmee het zich aansluit bij een wereldwijd netwerk van bedrijven die prioriteit geven aan sociale en milieuprestaties. Met maar liefst 97,9 behaalde punten benadrukt de supermarktketen haar missie om gezonde, sociale en duurzame keuzes toegankelijk te maken voor iedereen.

Ruben: Jamy, heb jij nog…

Jamy: Wat een goed nieuws allemaal. Het gaat maar door. Het is gewoon louter hoogtepunten afgelopen tijd.

Ruben: Ik dacht, jij komt weer met zo’n negatieve…

Jamy: Ja, precies. Je hebt goede nieuwtjes gebracht. Kijk, Lendahend is de co-founder daarvan, is een oud-klasgenoot van mij. Dat wist ik eigenlijk niet meer, maar toen zei die… weet je nog, zat jij achterop bij mij op de fiets en toen reden we daar en daar heen. Toen dacht ik, ah ja, verrek. Dus dat vind ik eigenlijk hartstikke leuk dat ze het zo goed doen. En dit is wel mooi en vernieuwend dat je nu eigenlijk zelf vrij makkelijk direct in duurzame initiatieven in de global south kan investeren. Dus dat is wel gaaf.

Ruben: Ja, en ik heb nog helemaal gefact, ja, 100% garantie dus dat je je geld niet kan verliezen, dat is toch too good to be true. En? Dat klopt.

Jamy: Wordt garant gesteld door?

Ruben: Atradius. Ja, Atradius is dus de kredietverzekeraar van de Nederlandse overheid. Ja, het is wel heel kort, dus acht, het is een financiering, eigenlijk ja, werkkapitaal, dus die zonnepanelen worden dan verkocht in Nigeria en in die tijd dat wordt terugbetaald, die voorfinanciering doe je het. Dus 18 maanden krijg je 6 procent. Redelijk mooi rendement. En het is echt verzekerd bij Atradius.

Jamy: En die gemeente, hoe zie jij dat? Want, het heeft natuurlijk allemaal te maken met dat ravijnjaar, maar die gemeente krijgen zeg maar allround minder geld. Dus ze gaan uit zorgakkoorden stappen, de bed-bad-brood-regeling of allerlei dingen om nieuwkomers op te vangen, dat verdwijnt allemaal. Gaat dat dan zorgen dat er meer innovatie op lokaal niveau plaatsvindt of juist minder omdat er helemaal geen financiering meer voor is?

Ruben: Ja, ik denk meer. Dus die hele social impact bond, hoe we daarmee begonnen, dat was omdat in de gemeente Rotterdam eigenlijk een enorm financieringstekort was en dat ze creatief moesten zijn om dit anders te financieren. Ik zie wel dat dat weer terugkomt. Dus ik zie best veel kans om het anders te doen.

Jamy: Dus eigenlijk hoe meer de overheid terugtrekt, hoe meer sociale grassroots initiatives eigenlijk.

Ruben: Ja, maar ook hoe meer ambtenaren denken van oké ik kan niet intern halen, dus ik moet naar buiten en ik moet in gesprek met impact investeerders of bedrijfsleven. Dus ik zie, ja, we hebben alle twee natuurlijk een onderzoekje gedaan naar place-based investment, daar hadden we het vorige aflevering over.

Jamy: Samen gaan we de volgende keer, dan moeten we dat samen doen, toch? Ja, ja. Allemaal het eigen onderzoekje te doen. Nou, maar je ziet dus heel veel steden daar heel erg open voor staan, juist omdat ze zeggen van ja, we kunnen gewoon alle problemen niet zelf oplossen. Ja, en het is wel van alle tijden dat gemeentes boos zijn op het rijden. Maar het is niet alleen dit kabinet die dus de geldkraam dicht draait. Maar, eigenlijk begon het met Rutte II, dus PvdA en VVD, die heel veel taken delegeerden naar de overheid. En tegelijkertijd met het delegeren van taken, zeiden ze ja overheid, jullie zitten dichter op de burger, jullie kunnen dit ook efficiënter doen.

Jamy: De lokale overheid bedoelt het toch?

Ruben: Ja. Dus ze hebben die taken neergelegd en gelijktijdig een enorme bezuiniging doorgevoerd.

Jamy: Ja, laat het maar aan de VVD over.

Ruben: Ja, met de Partij van de Arbeid, samen.

Jamy: Ja, dwalend zijn die. Wanneer komt onze politieke podcast uit? Nee, ik maak een grapje.

Ruben: Ik zie eigenlijk op zich wel kansen als de overheid het laat liggen, maar wel gezegd, we hebben een sterke overheid nodig, ook als impact community om alles mee op te lossen. We gaan verder met het volgende nieuwsbericht.

Ruben: Jamy, weet je wat mij opviel deze week in het nieuws?

Jamy: Naast al die andere fantastische dingen nog meer.

Ruben: Ik las in het FD dat Unilever weer heel veel merken gaat verkopen, waaronder De Vegetarische Slager. En wij dachten juist in 2018 wat leuk dat Unilever de vegetarische slager overneemt, want dan kan de vegetarische slager binnen Unilever naar grote hoogte groeien.

Jamy: Wat ook volgens mij is gebeurd, want ze zijn echt mega hard gegroeid. Volgens mij het eerste jaar een verzesvoudiging van de omzet en de verkoop, et cetera. Maar blijkbaar was dat voor Unilever dan nog steeds peanuts, want ik hoorde dat ze 30 merken gaan kiezen waar ze mee doorgaan. En de Vegetarian Butcher zit daar dan niet bij.

Ruben: Ja, precies.

Jamy: Wat ook al een internationaal merk is, he? Heel knap van De Vegetarische Slager.

Ruben: Ja, maar ik dacht wel toen ik dat hoorde, want ze gaan het natuurlijk voor de hoofdprijs verkopen. Hoe zit het met de sociale missie van De Vegetarische Slager en is dat wel goed genoeg gewaarborgd?

Jamy: Het is wel lock-step toch? Het is De Vegetarische Slager, dus het gaat om non-meat proteins. Dus het gaat om dat mensen gewoon minder vlees gaan eten. Dat is het allerbelangrijkste. Ik denk in de kern, waar het ook terecht komt, zal maar zeggen, wordt dat in ieder geval geborgd. Dus ergens anders gaan dan, of via een ander kanaal gaan mensen dan kiezen voor De vegetarische Slager. Maar ik heb ook begrepen dat er grote vleesindustrieën aan het kijken zijn om de vegetarische slager op te kopen. Klopt dat?

Ruben: Nou, die roddel ken ik niet, maar ik heb wel…

Jamy: Hij is echt zo’n roddel inderdaad.

Ruben: Kijk, nee, ik zeg niet… maar jouw bronnen… niet dat ik weet, maar dus Fivera is een ander vleesvervangend merk en die is in 2021 door JBS gekocht. Dat is inderdaad ook een vleesproducent. Dat is een Braziliaanse partij en de grootste vleesverwerker ter wereld. Die is een vegetarische tak begonnen met Vivera.

Jamy: Hebben ze dat echt in stand gehouden en doen groeien, of hebben ze dat gekocht om de concurrentie van hun eigen vleesproducten te minimaliseren? Ze hebben het op zich wel echt gedaan om te groeien. Ik weet niet hoe het is afgelopen, maar Fivera heeft wel gewoon verkocht aan degenen die het meest geld bood. En JBS is ook vrij controversieel. Bijvoorbeeld aan ontbossing dragen ze veel bij in Brazilië. Dus dat schuurt natuurlijk wel een beetje.

Jamy: Ja volgens mij normaal gesproken, en dat was zeker zo bij De Vegetarische Slager, dus bij de eerste overname, dan staat ook altijd in de statuten dat die impact van een bedrijf gewaardborgd moet worden. Bij De Vegetarische Slager zit dat impact gewoon in het product.

Ruben: Ja, hoe meer je ervan maakt en hoe meer je vlees vervangt, hoe beter het gaat.

Jamy: Ja, ja dus dat zou je sowieso kunnen zeggen, maar ik denk wel dat bij de tweede doorverkoop dat een Unilever daar in principe helemaal geen boodschap aan geeft.

Ruben: Nee, nee.

Jamy: Ik kan me voorstellen dat hij dat ook voor de hoogste prijs zou verkopen. Ik denk dat die meat-industrie steeds meer naar de proteïne-industrie gaat. Dat het een markt wordt van eiwitten en dat ze de trend volgen en hopelijk ook gaan driven om zoveel mogelijk plantaardige eiwitten te produceren. Maar ik vind het heel interessant wat je zegt. Zolang het product zelf al een positieve sociale impact heeft, namelijk een vervanger van vlees, is het minder gevaarlijk. Maar wat ik ook dan weer las is Bol.com, onze ene rechte B-Corp, die vooral op Black Friday heel veel geld probeert te verdienen. Maar Bol.com heeft natuurlijk Cycloon overgenomen, dat is echt een sociaal ondernemer dat zijn fietsboeren heeft met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dat was in 2022. Maar nu las ik in de krant dat Cycloon wordt afgeslankt. Dus de pakketten worden niet meer bezorgd, alleen nog maar de postafdeling.

Jamy: Dus ze gaan niet meer naar de huizen toe?

Ruben: Wel met briefjes, met post.Maar niet meer met pakketten. En daardoor gaat een deel van Cycloon stoppen.

Jamy: Oké. Ik snap dat sowieso niet, want er is een enorm tekort aan bezorgers. Dus dit zijn mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt die graag bezorgen. Dus ik vraag me sowieso af waarom dat nou per se zo moet.

Ruben: Ja.

Jamy: Want er zijn zeker niet minder mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. En ja, post bezorgen dat is toch een brief of een kaart.

Ruben: Ja, dat gaan ze doen.

Jamy: Maar dat is toch ook nog een veel kleinere markt.Ik krijg bijna geen post meer.

Ruben: Nee, dus 440 medewerkers worden ontslagen. Dat zijn 68 fulltime plekken, want dat zijn allemaal parttimers. Maar de mensen met de arbeidsperking proberen zo veel mogelijk in dienst te houden. Maar dan worden dat dus brieven. En het zijn vaak bijvoorbeeld de belastingdienst of overheden die nog vaak brieven versturen. En die doen dan graag zaken met zo’n Cycloon, ook omdat ze met hun hele bi-social beleid…

Jamy: Maar dat is dus niet lockstep?

Ruben: Nee, dat is geen lockstep. Daarom is het punt.

Jamy: En dan komt er weer een nieuwe CFO bij zo’n Bol.com, maar die gaat dus even door de boek en denkt wat is dit hier? Dat vind ik niks. Wat gaat het langzaam? Wat is dat ontslachtig? En ja, en weg ben je.

Ruben: Wat dus helpt dan, is dat bedrijven steward-owned zijn. Een steward-owned is dat het bedrijf, dat de aandeelhouder wel financieel ervan kan profiteren, maar de beslissing en bevoegdheid blijft altijd bij het bedrijf. En ik vroeg Gijsbert Koren, toch een beetje de steward-owned ambassadeur hier in Nederland, of dat helpt tegen verkoop aan grote multinationals als bedrijven steward-owned zijn.

Gijsbert Koren: “Wat je met steward- ownership doet, is dat je een bedrijf van zichzelf maakt en daarmee dus ook onverkoopbaar. In het belang van het voortbestaan van de onderneming zou in het uiterst geval tot verkoop besloten kunnen worden. Steward ownership helpt tegen mission drift omdat niet de aandeelhouder centraal staat maar de onderneming en haar missie. Stewards hebben bij steward-owned bedrijven de zeggenschap en gebruiken die in het belang van die missie. In Nederland bestaan bijna 150 steward-owned bedrijven die zo werken. Waaronder biologische supermarktketen Odin, pretpark de Efteling en bouwbedrijf TBI.”

Ruben: Dus steward-owned kan een oplossing ervoor zijn. Zijn jouw investeers vaak steward-owned?

Jamy: Nooit.

Ruben: Nooit?

Jamy: Nee, dat gaat niet. Waarom niet? Nou, kijk, ik vind zelf en met mijn collega Pieter Oostlander. Ik denk dat er wel meer impact investeerders erover denken dat steward-owned bij een early stage of een startup impact bedrijf een beetje too much is. Want daar gaat het er… Kijk, dat zijn al mensen die al vanuit een impact perspectief, vanuit een probleem wat ze zien, een maatschappelijke oplossing hebben gecreëerd middels een bedrijf. Dat bedrijf moet in eerste instantie vooral echt heel flexibel kunnen zijn. Totdat je een product-market-fit hebt, of je hebt je key clients geïdentificeerd, of je weet gewoon precies hoe je bedrijf gaat werken, moet je zo min mogelijk vanuit de juridische structuur hebben wat jou in de weg staat om goed te ondernemen. Als een bedrijf groter is, en je hebt inmiddels al lang die product-market-fit, je bent al geschaald, je weet precies wat je doet, en je zegt dit is wat we doen, dit is wat we goed kunnen. En deze manier hebben we en een gezond bedrijfsmodel en we maken impact. Dat vind ik het moment om dan te gaan kijken naar steward-ownership. Maar ook voor de ondernemer zelf kan die door steward-ownership te veel gehinderd worden, omdat er dan dingen staan in de statuten die het bedrijf eigenlijk niet verder helpen. En ik kan daar een voorbeeld van noemen van een bedrijf wat bijvoorbeeld heeft gezegd van nou wij doen dit voor vluchtelingen. Wij vinden het belangrijk dat deze innovatie is voor vluchtelingen. Maar vluchtelingen mogen hier nooit voor betalen. Dat staat bij ons in de instituten. Dat willen wij zo. Maar dan denk ik ja je weet helemaal niet hoe dat gaat in de toekomst en misschien veranderen de regelingen. Krijgen mensen in plaats van dat er bed-bad-brood is, krijgen ze misschien eens een budget. En dan staat in jouw eigen statuten dat jij dat budget niet mag gebruiken voor jouw innovatie. Dus wat ik er eigenlijk mee wil zeggen is je weet niet altijd hoe het loopt in de toekomst. Tuurlijk moet je die impact garanderen, maar je moet bedrijven echt heel veel ruimte geven om te kunnen ondernemen in eerste instantie. En als je het echt helemaal snapt hoe je bedrijf werkt, in gaat schalen je met groot, dan moet je het gaan borgen, dan moet je het gaan beschermen.

Ruben: En dan hopen dat die enigdelen die er vroeg geld in hebben gezet dat ook een goed idee vinden.

Jamy: Ja, maar kijk, heel veel eendjes zijn er al uit in de series A, dus dat is niet zo heel erg veel. Dat zou mijn eerste concern niet zijn. En het gaat ook continu uit van wantrouwen. Welke early stage impact investor, angels met name, zijn niet gericht op het maken van die impact? Dus dat de hele tijd willen vastleggen, heel vroegtijdig. Ik vind dat gewoon echt niet de energie en tijd en focus waard.

Ruben: Oké, dus juist als je aan het schalen bent, als je wat groter wordt, dat is het moment. Ja, als je precies weet van dit is het bedrijf. Dat weet je vaak helemaal niet. Start-ups gaan natuurlijk van hot naar her totdat ze eindelijk weten, oh dit is eigenlijk het echte product en dit is eigenlijk de echte klant. Voor die tijd moet je je wel min mogelijk vastleggen, want dan kom je gewoon weer in de problemen. Bij de impact investeerder.

Ruben: Dankjewel.

Ruben: We gaan door met de agenda. Afsluiting van het jaar. Zijn er nog evenementen waar je naartoe gaat of waar onze luisteraars niet mogen missen?

Jamy: Nou ja, woensdag 12 december is het 12,11. Volgens mij is het dan de laatste bijeenkomst van COFOF. Of in ieder geval COFOF gaat door in een nieuw jasje. Ik zat daar in het bestuur. Ik kan er helaas niet bij zijn. Maar ja, wel een leuk event om even naartoe te gaan. Alle impact investeerders zijn er. Ik denk wel dat je ook impact investeerder moet zijn om er naartoe te kunnen gaan. Dus dat is een mooie. Ik ga de dag daarna wel naar een meeting van Women in VC. Ik zit in VC, ik ben een woman.

Ruben: Ja, dan moet je een woman in VC zijn.

Jamy: Dat past helemaal. En dat gaat over hoe je management teams kan helpen die in je portfolio zitten. En die moeilijk hebben, of waarbij de founder misschien iets anders wil gaan doen. En hoe je dat op tijd kan anticiperen. Dat is heel interessant. En verder, Ruben, zijn er natuurlijk heel veel Christmas drinks.Ja. En dan gaat er straks door heel veel New Year drinks. Die probeer ik toch een beetje te ontlopen. Ja, niet te veel dat soort dingen allemaal doen. Maar gewoon weer even naar de een beetje leuke inhoudelijke events.

Ruben: Ik ga woensdag 11 december naar de Dikke Blauwe. Ja. Een congres. Dat is gelijktijdig.

Jamy: Word je ook genomineerd? Zijn je in de top 100? Of stond je al in de top 100? Nou, er was ook een top 10 van zakelijke dienstverleners en daar stond ik verleden jaar in. Maar meestal krijg je wel een heads up als je erin staat en dat heb ik nu niet gekregen. Dus ik denk dat ik eruit ben gekukeld. En ik heb geen idee wat ik fout heb gedaan het afgelopen jaar.

Ruben: Nee, maar dan kom je misschien in een ander lijstje van, ja weet je, van zeg maar ex-mensen die goed bezig waren en nu eigenlijk.

Jamy: Ik stond vroeger ook altijd in die top 100, best wel tussen de 10 en de 20. En jij? Ik sta daar al überhaupt niet meer in. Ik denk dat ik gewoon niet meer in het filantropische hoekje… Ruben: Nee, maar dat komt misschien omdat jij bij COFOF zit, terwijl iets verderop in het ING-gebouw… die mensen elkaar schouderklokjes in de filantropie.

Jamy: Maar het was een treintje. Zo waren we begonnen. Filantropie, werkt samen, allemaal verschillende type geld. En laten we gewoon dezelfde initiatieven ondersteunen. Jij met een donatie, jij met een vroege fase-lening. Maar dat is nu toch weer gewoon gesillot.

Ruben: Ja, daar ben ik bang voor wel. Maar oke, een nieuw lijstje met gevallen tot 100 leden.

Jamy: Ja, laten wij dat gaan samen volgend seizoen. Gaan wij daar even mee aan de slag Ruben.

Ruben: We horen het in het nieuwe jaar.

Jamy: Ja, dan doen we als gast elke keer een gevallen… iemand die nu helemaal naar de dark side is gegaan.

Ruben: Precies. Mooi, mooi, mooi. Goed idee. En heb je ook een vraag over het nieuws of een tip voor de redactie of een nieuwtje wat je wilt delen? Mail dan naar info@socfin.nl of stuur een berichtje via LinkedIn of Instagram.

Ruben: Jamy, bedankt alweer, het zit erop.

Jamy: Ja, jij ook. Ja, jammer. Laatste keer. kerst vieren.

Ruben: Ja, ja. Dan zien we je weer in het nieuwe jaar. Zeker, ja. Ik hoop het. Ja, ik wacht gewoon tot dat belletje komt.

Jamy: Ik hoop dat ik weer co-host.

Ruben: Ja, we gaan allemaal oude Top 100 leden uitnodigen.

Jamy: Oh ja, ja, dat vind ik er zeker bij. Ja, ja, ja.

Ruben: Als je wel bij de Money Matters kerstbordel komt.

Jamy: Wanneer is die dan?

Ruben: Ja, die moeten we nog plannen. Maar dan…

Jamy: Hier, horen jullie dat, lieve luisteraars? Nog niet gepland. Maak het een nieuwjaarsborrel dan.

Ruben: Dat moeten we zeker doen. Productie, Daniel van der Poppe van Spraakmaker Media. Redactie, Xiangxia van den Ham van Social Finance en Egidio Bundel, inhoudelijk partner Circl ABN AMRO. En dank ook van onze kennispartners VriendenLoterij en Het Oranje Fonds. En zit je te luisteren en vond je dit een leuke aflevering? Abonneer je dan op Money Matters via Spotify, Apple Podcasts of je favoriete podcast. Ik wens iedereen fijne feestdagen en tot in het nieuwe jaar!