Met die uitspraak slaat podcastgast Karen Maas de spijker op de kop. Ze promoveerde op het centraal stellen van impact in plaats van winst en is inmiddels wetenschappelijk directeur van Impact Centre Erasmus. Ze weet dus als geen ander hoe te zorgen dat impactvol ondernemen doordringt tot de kern van een organisatie. En daar zijn dus nog heel wat stappen in te zetten volgens Karen. Daaarvoor moeten we oude routines en systemen doorbreken waar we eigenlijk met elkaar in vastgeroest zitten. Gelukkig zijn er al aardig wat mooie voorbeelden van organisaties en ook CEO’s die het anders durven te doen. Maar de sleutel ligt, zoals al vaker geconcludeerd, ook in handen van de overheid, die de juiste kaders en voorwaarden moet scheppen.
Het winstdenken zit nog altijd diep geworteld in onze maatschappij. Aandeelhouders kun je helaas meestal niet zelf kiezen, dus het gevaar bestaat dat ze eigenlijk alleen instappen voor financieel gewin. Maar dat betekent volgens Karen niet dat je al je maatschappelijke of duurzame ambities los moet laten. Het is ook een kwestie van ‘opvoeden’: als bedrijven rechtlijnig en coherent zijn tussen wat ze doen, wat ze vertellen, waar ze op sturen en waar ze over rapporteren, dan is er geen andere weg en gaan aandeelhouders er echt wel in mee.
Van ‘do no harm’ naar ‘do good’
Op een goede manier aan je winst komen, de ‘do no harm’, is gelukkig inmiddels wel de basis geworden in Nederland, ook voor beursgenoteerde bedrijven. Door intrinsieke motivatie, zoals hierboven beschreven, maar soms ook door wetgeving, regels of druk vanuit stakeholders en aandeelhouders. De crux zit volgens Karen in de stap erna en eigenlijk ook ervoor. Bedrijven kunnen kijken hoe ze met de winst iets kunnen bijdragen aan de maatschappij: de ‘do good’. En nog beter: bedrijven kunnen volgens Karen ook zelf invulling geven aan hoe ze aan hun winst komen. Dat is pas de echte ‘do good’. Maar hoe kom je daar? Ligt daar niet een uitgelezen rol voor de CEO vragen wij ons af.
Daden bij de woorden voegen
Dat beaamt Karen, maar die verandering echt binnen een bedrijf uit durven voeren blijft voor veel CEO’s een heikel punt. Op papier zetten dat je de missie van je bedrijf is om meer impact te gaan maken, is natuurlijk veel gemakkelijker dan deze missie werkelijk laten doordringen tot de DNA van je bedrijf. Karen ziet dan ook dat de definitie van impact investing soms een beetje opgerekt wordt, zodat iedereen erin past en er maar weinig verandering nodig is binnen een bedrijf. Maar op het moment dat je andere waardes gaat nastreven naast die financiële waarde, moet alles mee veranderen. En dan kan het niet zo zijn dat alles wat je altijd al deed daarin past. Zoals Karen mooi zegt: “In woorden zijn we veranderd, maar we proberen dit waar te maken binnen de huidige structuren. En dat heeft enorme grenzen.” Hoe doorbreek je die grenzen dan?
Finance als voorbeeld
Door het gewoon te gaan doen, meent Karen. En dat betekent dat die maatschappelijke waarde aan de voorkant al meegerekend moet worden en bij elke financiële beslissing moet worden meegewogen. Dan krijg je wat we bij finance ook doen: aan de voorkant voorspel je wat de effecten zijn. Daar komt iets uit en dat ga je meten, daar leer je van en een volgende keer heb je nog een betere investering. Bij maatschappelijk impact is die redenering op de een of andere manier heel moeilijk, concludeert Karen. Het meten van impact is wellicht wat weerbarstiger, maar we weten vanuit de finance hoe het moet. Dus begin gewoon klein en ga gewoon doen!
Van gedragsverandering naar systeemverandering
Uiteindelijk vergt dit niet alleen een gedragsverandering, maar een systeemverandering. En daar zijn we nog niet volgens Karen. Want de CEO kan nog zo zijn of haar best doen, de verandering in de manier van denken is nodig binnen alle lagen van het bedrijf, ook de wat oudere ‘kleilaag’ die vaak nog blijft hangen in het financiële denken. Gelukkig is er hoop, want Karen verwacht dat de komst van een nieuwe generatie zal helpen om dit rigide, financiële denken te doorbreken. Want, de jongere generatie neemt geen genoegen met alleen geld verdienen. Ze willen zich ook echt nuttig voelen in de maatschappij.
Het nieuwe economisch systeem
Dus we moeten nog even geduld hebben tot de oudere generatie ‘uitgefaseerd’ is? Dat valt volgens Karen wel mee. De beweging naar een nieuw economisch systeem waarbij maatschappelijke waarden geïncorporeerdzijn in de financiële waarde, is al gaande. Dat zie je ook terug in eerdere podcasts waar we het over de brede welvaart hebben gehad. Karen ziet vooral een grote uitdaging bij de overheid, want die lijken nog weinig kaas te hebben gegeten van het hele impact-denken. De miljoenennota spreekt in woorden over de brede welvaart, maar het systeem blijft financieel gedreven. Bovendien loopt de wetgeving volgens Karen achter de feiten aan, want zonder wettelijke verplichtingen voor bijvoorbeeld het inprijzen van externaliteiten zoals de CO2 uitstoot, is er geen ‘equal level playingfield’. Zolang de overheid niet die kaders en grenzen gaat stellen, blijft het bij een aantal bedrijven die uit intrinsieke motivatie impact voorop zetten. En dat vindt Karen jammer. En wij ook! Dus alle ballen op onze nieuwe regering. Wie weet…..
Luister hier naar de podcast.
