Aldus podcastgast Marleen Janssen Groesbeek, lector Sustainable Finance & Accounting bij Avans Hogeschool. Als journaliste en onderzoeker publiceerde ze meerdere boeken en wetenschappelijke artikelen over duurzaam ondernemen. Gelukkig kan ze concluderen dat we nu in een tranisitiefase zitten naar een duurzaam bedrijfsleven. De sleutel daarvoor ligt in handen van de financiële sector, maar ook de toekomstige financials die nu nog in de schoolbanken zitten. En natuurlijk ligt er ook een taak voor de overheid, maar volgens Marleen moet die veel meer inzetten op handhaving, zodat de afspraken ook echt worden nagekomen.
Volgens Marleen is de financiële sector absoluut de sleutel naar een duurzaam bedrijfsleven. Het wordt namelijk hoog tijd dat banken en investeerders alleen nog maar investeren in bedrijven die goede dingen doen voor de wereld. Zo ver zijn we helaas nog niet, maar gelukkig helpt de EU ons een handje. Onze eigen Frans Timmermans maakt zich hier hard voor en wil graag dat alle Europese landen die lid zijn van de Europese Unie, een duurzame economie krijgen: een economie die rechtvaardig, circulair en groen is. Binnen de EU zijn daarom afspraken gemaakt over wat er wordt verstaan onder ‘groen’, zodat we allemaal dezelfde taal spreken over dit onderwerp. Dit wordt ook wel de taxonomie genoemd, legt Marleen uit. Die legt dus helemaal vast wat wij in Europa groen of duurzaam vinden. Daar zit dus het hele palet van duurzaamheidscriteria in, zoals mensenrechten, circulair en klimaat. De financiële instellingen moeten vervolgens in kaart brengen hoe groen of grijs hun investeringen zijn en in de gaten houden of bedrijven waarin ze investeren zich aan de afspraken houden.
Een stap in de goede richting
Maar, legt Marleen uit, financiële instellingen worden niet alleen verantwoordelijk gemaakt voor het toezien op hoe groen of grijs de investeringen zijn. Ze kunnen natuurlijk ook nog bepalen in wat voor soort bedrijven ze zelf willen investeren of een lening willen geven. En ze maken misschien wel een andere inschatting van de risico’s die zij zelf lopen. Dus op het moment dat je in een grijs bedrijf investeert, kan deze best over tien of twintig jaar verdwenen zijn. En dan ben je je geld kwijt of je hebt moeite om je lening terug te halen. Die bewustwording zorgt ervoor dat we nu echt in een transitie zitten op weg naar onder andere duurzame energie. Een stap in de goede richting volgens Marleen.
Handhaving nodig
De EU lijkt er dus goed bovenop te zitten. Dat zien we natuurlijk graag. Maar hoe ziet Marleen de rol van de Nederlandse overheid? Die zouden wat haar betreft best wat meer hun stempel kunnen drukken. Met name als het gaat over het handhaven van de regels. Want die regels die hebben we wel. Sterker nog, de overheid stapelt regel op regel, maar vergeet te investeren in controleurs die ervoor zorgen dat bedrijven zich überhaupt aan die regels houden. Er wordt dus heel veel verantwoordelijkheid bij de bedrijven gelegd om zich aan de regels te houden, maar als je weet dat er toch geen controle komt, waarom zou je dan je best doen? Dat is nu eenmaal heel menselijk. Die verduurzaming gaat dus ook niet zomaar, maar moet echt worden afgedwongen.
Juridisering
Handhaving is echt belangrijk, benadrukt Marleen nogmaals. Ook vanuit banken en grote beleggingsinstellingen. Die hebben natuurlijk hun standaard afdelingen voor ‘risico en compliance’ die in de gaten houden of bedrijven zich goed aan de regels houden. En de commercie wil natuurlijk gewoon blijven verkopen, dus er komt een spanningsveld waarbij die afdelingen risico en compliance zich veel meer moeten gaan bemoeien met de duurzaamheidsregels. Dat is eigenlijk de kern van de Europese Green Deal: de financiële instellingen worden door de wet gedwongen om bedrijven aan te spreken op hun duurzame gedrag. En omdat dat dus allemaal vastgelegd wordt in de wet, kan een GreenPeace of iedere willekeurige burger naar de rechter stappen als ze bedrijven ervan verdenken dat ze zich niet aan de afspraken houden. Er ontstaat dus net zo’n juridisering rondom duurzaamheid als we ook bij het klimaat zien en daar is Marleen groot voorstander van.
Nieuwe generatie
‘Een beter milieu begint bij jezelf’. Geldt dat dan niet ook voor duurzaamheid? En begint dat dan ook niet bij de bankiers zelf? Daarvoor moet echt nog veel veranderen volgens Marleen. Daarom hoopt ze ook heel erg dat de studenten die nu afstuderen kiezen met hun voeten en vooral bij bedrijven gaan werken die een betere toekomst en een betere wereld voorstaan. En dat er wat meer vrouwen in de financiële sector gaan werken. Want met de huidige generatie financials gaan we niet die grote stap maken die nodig is. Zoals Marleen al zei: we zitten in een transitiefase. Hopelijk duurt het niet te lang meer voor de volgende fase aanbreekt. Wij zijn er in ieder geval klaar voor!
Luister hier naar de podcast.
