Wie aan de slag wil met een Outcomes Fund moet eerst drie cruciale keuzes maken. Mede-oprichter van Social Finance NL Björn Vennema zet ze voor u op een rij.
Het afgelopen jaar heeft Social Finance NL in opdracht van de Provincie Noord-Brabant gewerkt aan het ontwikkelen van het Brabant Outcomes Fund (BOF). Dit is het eerste resultatenfonds van Nederland en een mijlpaal voor resultaatfinanciering. De ontwikkeling zit nog in de laatste fase, maar voor de zomer verwachten we vier projecten te lanceren. Daarmee wordt een innovatieve samenwerking opgezet tussen investeerders, provincie, een gemeente en vier geweldige sociaal ondernemers. Tijd om alvast te reflecteren op onze lessen van het ontwikkelen van een Outcomes Fund.
SIBs bundelen
Maar eerst: wat is nou een Outcomes Fund? De basis ligt in een Social Impact Bond. In plaats van één SIB zet een outcome payer – in dit geval de Provincie Noord-Brabant – geld opzij in een fonds. Hiermee committeert de eerstgenoemde zich aan het betalen voor resultaat, zonder daar vooraf direct een project aan te koppelen. Vervolgens kunnen er vanuit dit fonds met meerdere sociaal ondernemers resultaatafspraken gemaakt worden.
Wanneer sommige initiatieven nog voorfinanciering nodig hebben, ontstaan er effectief dus meerdere Social Impact Bonds onder het Outcomes Fund. Maar het is ook mogelijk dat een ondernemer geen voorfinanciering nodig heeft en er rechtstreekse resultaatcontracten ontstaan. Zo vallen meerdere contracten en contractvormen onder de paraplu van het resultatenfonds en worden SIBs en resultaatfinanciering verder opgeschaald.
Keuzes
Het afgelopen jaar hebben we lessen geleerd op het gebied van cruciale keuzes bij het ontwikkelen van een resultatenfonds. We delen er drie.
Kies vooraf duidelijk wie de kaders stelt
In het BOF zijn veel van de kaders in samenspraak met provincie, investeerders èn ondernemers ontwikkeld. Dit gaat om het vaststellen van de financiële kaders (outcome payments), maar ook de samenwerkingsvormen. Dit was passend, omdat het BOF gericht was op een breed scala aan maatschappelijke thema’s in de provincie waardoor er een verscheidenheid aan sociaal ondernemingen gefinancierd wordt.
Tegelijkertijd moeten verschillende perspectieven en verwachtingen hierdoor bij elkaar gebracht worden om tot keuzes te kunnen komen. Bij eerdere Outcomes Funds hebben we gezien dat de uitbetalende partij zelf deze kaders stelde en aanvragers zich aanmelden op een concrete casus (zoals het Innovation Fund). Of juist dat de aanvragers een casus aanmelden zonder concrete kaders vanuit het Outcomes Fund (Bijvoorbeeld het Life Chances Fund). De beste variant is afhankelijk van de uitgangspunten, maar vroegtijdig een duidelijke strategie kiezen is belangrijk.
Kies het juiste fiscale en juridische kader
Hoewel we inmiddels elf SIBs in Nederland hebben (en straks nog drie binnen het BOF) is het een relatief nieuw product. Dit betekent ook steeds nieuwe vraagstukken, zeker ook op juridisch en fiscaal vlak. Het is niet het meest sexy element van een Outcomes Fund, maar wel belangrijk. De structurering van de contracten, maar ook betrokken partijen, kunnen grote invloed hebben op bijvoorbeeld de BTW en de vraag of die verrekenbaar is. Dat is een mogelijk effect van 21% op de business case en daarom cruciaal om te tackelen met de juiste expertise.
Heeft de markt ondersteuning nodig bij voorstellen?
De volwassenheid van de markt die meedoet met het Outcomes Fund is belangrijk voor het inrichten van het selectie- en ontwikkelproces. In Nederland heeft deze markt nog zeker ondersteuning nodig, daarom is ervoor gekozen om sociaal ondernemers zichzelf te laten aanmelden. Het BOF kreeg er maar liefst 82. De vijf geselecteerde ondernemingen kregen van Social Finance NL intensieve begeleiding in een proces waar ook provincie en investeerders bij betrokken waren. Zo kwamen we tot een plan dat voldoet voor een resultaatcontract binnen het Outcomes Fund. In een markt die volwassener is, kun je ook kiezen voor een gezamenlijke aanmelding van onderneming en investeerders. Dit kan het proces om tot een resultaatcontract te komen sterk versimpelen, want na de selectie is minder begeleiding nodig. Een vereiste is wel dat de partijen elkaar voldoende kunnen vinden.
Meer en effectiever oplossen
We hebben gezien dat Outcomes Funds een mooie kans bieden om resultaatfinanciering op te schalen en zo meer impact te maken, terwijl het voorbereidende werk maar beperkt meer is dan bij één Social Impact Bonds. Het BOF laat zien dat het kansen biedt voor andere provincies om meer impact te realiseren, maar ook dat het een perfect middel kan zijn om ministeries te activeren tot resultaatfinanciering. Een mooi voorbeeld is het Life Chances Fund in het Verenigd Koninkrijk, dat door middel van een resultatenfonds gemeenten faciliteert om lokaal SIBs op te zetten. Maar het is ook mogelijk om er vanuit filantropie een te ontwikkelen, zoals nu gebeurt bij het Education Outcomes Fund in Afrika en het Midden- Oosten.
De constructie van een ‘outcomes fund’ is broodnodig om maatschappelijke vraagstukken niet alleen effectiever, maar ook op grotere schaal aan te pakken. Vanuit Social Finance NL gaan we ons dan ook vol inzetten voor het ontwikkelen van meer van dit soort constructies. Wilt u de (on)mogelijkheden ontdekken? We gaan graag in gesprek! Neem contact op via bjorn.vennema@socfin.nl.
