Tijdens de Impact Talk 2024 stond de toekomst van resultaatfinanciering centraal. Niemand minder dan Dr. Eleanor Carter verzorgde de keynote van deze editie. Als research director van het Government Outcomes Lab Blavatnik School of Government, Oxford University, doet zij al jaren onderzoek naar resultaatgerichte publiek-private samenwerkingen en vooral naar de vraag hoe samenwerking tussen overheden en partners verbeterd kunnen worden. Haar missie is om bewijs te ontwikkelen en een expertisehub te creëren rondom Social Impact Bonds (SIB’s). Haar belangrijkste boodschap: door resultaatfinanciering te verankeren in beleid kunnen we de mens centraal stellen en resultaten behalen die er echt toe doen. Samen kunnen we het verschil maken.
Het probleem met conventionele overheidscontracten
In veel landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk en Nederland, besteedt de overheid een aanzienlijk deel van haar budget aan contracten met particuliere of non-profitorganisaties. Hoewel dit werkt voor eenvoudige diensten, schieten deze contracten tekort als het gaat om complexe maatschappelijke vraagstukken, zoals de ondersteuning van jongeren die niet in werk of scholing zitten, of mensen met meerdere gezondheidsproblemen.
We staan voor “wicked issues” – complexe, hardnekkige sociale uitdagingen die ons huidige systeem niet kan oplossen. Deze conventionele aanpak faalt, omdat het moeilijk is om vooraf te specificeren wat nodig is. Innovatie en flexibiliteit zijn essentieel om complexe problemen aan te pakken, maar deze passen niet in de rigide kaders van traditionele contracten.
Van technische oplossingen naar menselijke partnerschappen
Aanvankelijk zag Eleanor Carter resultaatgerichte contracten, zoals impact bonds, als technische oplossingen voor de problemen van overheidsopdrachten. Het idee was dat je door te betalen voor resultaten in plaats van voor activiteiten, meer ruimte zou krijgen voor innovatie. Maar ze ontdekte al snel dat deze benadering niet voldoende was. Er is een risico op cynisch gedrag, zoals ‘gaming’ (waarbij men zich focust op de makkelijkste meetbare resultaten) of ‘parking’ (waarbij moeilijke gevallen worden vermeden).
Wat impact bonds echter onderscheidt, is dat het niet alleen draait om de resultaten, maar ook om de principes en de mensgerichte samenwerking die ze stimuleren. Deze projecten brengen mensen samen die echt gemotiveerd zijn om positieve sociale impact te creëren. Het gaat om meer dan alleen een focus op resultaten; het gaat om samenwerking en het centraal stellen van de persoon die geholpen wordt.
Kirklees Better Outcomes Partnership (K-BOP)
Een goed voorbeeld hiervan is het project dat sinds 2019 in het Verenigd Koninkrijk bestudeerd wordt: het ‘Kirklees Better Outcomes Partnership’. Voorheen werkten negen non-profitorganisaties los van elkaar aan daklozenpreventie, wat resulteerde in oppervlakkige oplossingen. De invoering van een resultaatgericht partnerschap veranderde dit. Deelnemers konden aangeven welke uitkomsten voor hen het meest betekenisvol waren en de ondersteuning werd daarop afgestemd.
Eén van de deelnemers, Michael, beschrijft zijn ervaringen: hij groeide op in een traumatisch gezin, worstelde met verslaving en dakloosheid en verloor zijn zelfrespect. Dankzij de ondersteuning van een begeleider vanuit het K-BOP die zelf ervaring had met verslaving, vond hij hoop en herstelde hij zijn leven. Dit persoonlijke verhaal benadrukt de kracht van een mensgerichte aanpak.
Waarom is dit nog zo niche?
Ondanks de positieve resultaten, blijft het gebruik van impact bonds relatief beperkt. In het VK zijn er sinds 2010 1oo impact bonds geïntroduceerd. Een belangrijke katalysator zijn de zogeheten outcome funds: fondsen die publieke budgetten toewijzen op basis van resultaten. Hoewel deze fondsen helpen, blijft het ontwikkelen van dergelijke partnerschappen afhankelijk van pleitbezorgers en pioniers.
De belofte van resultaatgerichte partnerschappen
Impact bonds en resultaatgerichte partnerschappen hebben het potentieel om onze manier van werken te transformeren. Ze bieden een adaptieve, verantwoorde en persoonsgerichte aanpak. Door zich te richten op meetbare en betekenisvolle resultaten, kunnen we flexibeler en effectiever inspelen op de steeds veranderende sociale uitdagingen. De sleutel tot succes ligt in het ontwikkelen van sterke samenwerkingsrelaties en het ondersteunen van een gemeenschap van gelijkgestemde partners.
De uitdaging voor ons allemaal is om deze werkwijze uit te breiden en diep te verankeren in de manier waarop we maatschappelijke problemen aanpakken. Door de mens centraal te stellen en resultaten te behalen die er echt toe doen, kunnen we daadwerkelijk het verschil maken.
