Eric Buckens heeft als directeur van ABN AMRO Social Impact Fund inmiddels veel ervaring met SIBs. Het begon met de Buzinezzclub Rotterdam, later volgden Utrecht en Eindhoven. Hoe waren de ervaringen in de Domstad?
Hoe is de samenwerking voor de SIB ontstaan?
Vanwege het grote succes in Rotterdam bekeken we samen met de gemeente Utrecht de mogelijkheden om de SIB een op een te kopiëren. Buzinezzclub wilde ook uitbreiden, dus dat kwam goed uit. Omdat Utrecht kleiner is, is de markt iets anders. Ook is de conjunctuur beter, dus verwachtten we minder aanmeldingen. De techniek van de SIB hebben we wat aangescherpt. In Rotterdam kwam de toeloop wat langzaam op gang, daarvan hebben we geleerd. De selectiecriteria voor deelname zijn ietwat versoepeld: de focus lag eerst alleen op jongeren, de expertise van de Buzinezzclub. Maar het is prachtig om uit te kunnen breiden! Echte resultaten zijn nog niet te melden, maar de vooruitzichten zijn goed.
Wat is goed aan het meetinstrument?
Ik zie de SIB niet als meetinstrument, maar daar leidt het wel toe. Het kan goed werken en geeft de overheid kans te innoveren, om daarna zonder SIB op dezelfde manier te werk te gaan. Dat idee vind ik heel goed. Op deze manier kunnen er makkelijker vernieuwende partijen uit de markt worden gehaald, bijvoorbeeld via een aanbesteding. Voor investeerders is het interessant om ook een maatschappelijk doel te dienen. Dit doen wij als bank sowieso al met private equity, maar bij SIBs valt dat samen met een financieel doel. De risico-inschatting blijft ongeveer gelijk. En dan is er nog bijvangst: een contract met een marktpartij geeft een ander soort druk, want je moet leveren.
Wat kan beter?
Dit zijn kleine projecten met een paar honderd deelnemers, maar om van de SIB een instrument te maken dat voor investeerders interessant blijft, moet je opschalen – ook omdat de kosten hoog zijn. Op het gebied van werkgelegenheid is dat lastig, omdat de conjunctuur zo invloedrijk is. In de zorg is dat een ander verhaal, daar zijn altijd voldoende patiënten.Ook valt er nog wel wat aan te merken op de techniek. Om de besparing aan te tonen moet er een benchmark zijn, zoals een controlegroep. Maar in de zorg is dat een ethisch probleem: zieke mensen hebben kans een placebo als medicijn te krijgen. Data uit het verleden gebruiken is ook niet ideaal, vanwege databescherming.
De meetbaarheid van succes is dus lastig en dat werkt op allerlei terreinen verhinderend. Hoe kun je aantonen dat mantelzorgers hebben bijgedragen aan het feit dat iemand langer thuis blijft wonen? Je kunt het aannemelijk maken, maar de uitbetaler wil harde feiten. We moeten met z’n allen blijven doorzoeken naar een perfect systeem. Het gemeentesysteem is weerbarstiger dan je wilt. Dat heeft te maken met de complexe problemen van veel deelnemers en onbereidheid om mee te doen. Begeleiding vanuit de gemeente is bureaucratisch: er zijn verschillende loketten voor verschillende problemen. Individuele begeleiding is lastig. Maar de werkelijkheid laat zich niet organiseren. Ja, en soms werkt het wel: kijk naar de Buzinezzclub.
Waarom is de SIB belangrijk voor ABN AMRO?
We hebben er zes opgezet, allemaal met een vernieuwend aspect. Het uitproberen van nieuwe domeinen is interessant en een nieuwe financieringsvorm op schaal met traditionele middelen. Als het een commercieel product is, wordt het voor toe komstige klanten ook interessant om mee te doen. Maar daar zijn we nog ver vandaan.
