Terwijl de politieke discussie zich toespitst op kosten in de zorg, laten Social Finance NL, Rabobank en Invest-NL in een nieuw rapport zien dat innovatief investeren in preventie de sleutel is tot een toekomstbestendig zorgstelsel. Het stelsel piept en kraakt, de personeelstekorten en zorguitgaven lopen verder op, en toch gaat maar een fractie van het zorgbudget naar het voorkomen van ziekte. In 2024 werd slechts 5 procent (€ 6 miljard) van de ruim € 113 miljard aan Nederlandse zorguitgaven besteed aan preventie. Het impactrapport ‘Innovatieve financiering van preventie’ roept op tot nieuwe financiële spelregels in de sector. Het rapport, geschreven door Social Finance NL, doet drie concrete aanbevelingen om de financiering, organisatie en verantwoordelijkheid van preventie doeltreffender te organiseren.
Slechts één op de twintig euro naar preventie
De Nederlandse gezondheidszorg-uitgaven behoren tot de hoogste in de EU, maar investeringen in preventieve gezondheidsmaatregelen blijven al jaren achter. Ondanks brede maatschappelijke consensus over het belang van preventie, blijkt structureel investeren in preventieoplossingen een struikelblok. Van de ruim €113 miljard voor gezondheidszorg, werd vorig jaar slechts 5 procent besteed aan preventieve zorg (€6 miljard). Dit betekent dat slechts één op de twintig euro in de Nederlandse gezondheidszorg in 2024 naar preventie ging. Hoewel het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) de noodzaak van preventie benadrukken, belemmeren de huidige financieringsstructuren de duurzame uitvoering ervan. Ruben Koekoek, co-founder en managing director van Social Finance NL, roept samen met Rabobank en Invest-NL op tot aanpassingen in de financiering van de zorg.
Zorg betaal- en bereikbaar houden
Volgens de meest recente arbeidsmarktprognoses voor de zorgsector wordt het tekort aan zorgmedewerkers in 2034 geschat op maar liefst 265.600 mensen. Een verviervoudiging ten opzichte van 2025. Het RIVM verwacht dat de zorguitgaven in 2050 meer dan €200 miljard euro zijn, een stijging van ruim 76% ten opzichte van 2024. Er is momentum en een noodzaak om ons zorgstelsel de reanimatie te geven waar het heel hard om vraagt, aldus Koekoek: “Om de zorg betaal- en bereikbaar te houden voor iedereen, is het noodzakelijk grip te krijgen op de kosten en het oplopende personeelsgebrek. Onze ruime ervaring met resultaatfinanciering, Health Impact Bonds en Social Impact Bonds laat zien dat investeren in preventie loont omdat daarmee de zorgvraag afneemt en minder personeel nodig is. Dit vraagt om het opnieuw inrichten van financiering, organisatie en verantwoordelijkheid.”
In het rapport ‘Innovatieve financiering van preventie’ bundelt Social Finance NL de krachten met Rabobank en Invest-NL. “Met concrete aanbevelingen willen we publieke en private partijen helpen de transitie te maken van het behandelen van ziekte naar het investeren in gezondheid,” aldus Marleen Jansen, sectormanager Gezondheidszorg bij Rabobank. Denk aan het oprichten van regionale fondsen voor gezondheid, een Nationaal Preventie Resultatenfonds en het wettelijk verankeren van preventie als investering met doelstellingen nationaal en lokaal (bijvoorbeeld in een Gezondheidswet). “Veel succesvolle preventie-initiatieven stranden omdat structurele financiering voor opschaling ontbreekt. Dat knelpunt lossen wij op: met nieuwe financieringsmodellen maken we bewezen preventie wél schaalbaar en duurzaam betaalbaar,” aldus Stanleyson Hato, teamlead Life Sciences & Health bij Invest-NL.
